Spondylodiscitis

Bijgewerkt op 25 mei 2021 door Simpto.nl

Wat is spondylodiscitis?

Spondylodiscitis is een ontsteking van één of meer wervels en de naastgelegen tussenwervelschijven. Het is een zeldzame aandoening die meestal wordt veroorzaakt door een bacterie. De aandoening kan voorkomen na een operatie aan de wervelkolom, of door een infectie elders in het lichaam.

Wat is de oorzaak?

Een spondylodiscitis wordt meestal veroorzaakt door een infectie met een bacterie. Die bacterie kan afkomstig zijn door een wond van een operatie aan de wervelkolom. Maar de bacterie kan ook al in het lichaam zitten en via het bloed in de wervelkolom terechtkomen.

De meest voorkomende verwekkers van spondylodiscitis zijn de bacteriën Staphylococcus aureus, Mycobacterium tuberculosis en Escherichia coli (E. coli). Heel soms wordt de aandoening veroorzaakt door een schimmel, bijvoorbeeld de Candida-schimmel of de Aspergillus-schimmel.

Hoe vaak komt ’t voor?

Spondylodiscitis is een zeldzame aandoening. In Nederland komt deze aandoening jaarlijks ongeveer 300-350 keer voor.

Bij wie?

Spondylodiscitis kan in principe bij iedereen voorkomen. De aandoening komt echter vooral voor bij mensen boven de 45 jaar en ook bij kleine kinderen. Spondylodiscitis komt iets vaker bij mannen voor dan bij vrouwen.

Mensen met een verminderde weerstand – bijvoorbeeld door suikerziekte, kanker, endocarditis en bloedvergiftiging (sepsis) – hebben een verhoogde kans op het krijgen van deze aandoening. Hetzelfde geldt voor mensen die afweeronderdrukkende geneesmiddelen (immunosuppressiva) gebruiken, mensen die worden behandeld met nierspoeling (hemodialyse), en drugsgebruikers die drugs direct in de bloedvaten spuiten.

Welke klachten geeft het?

Spondylodiscitis kan veel verschillende klachten geven. Dezelfde klachten kunnen ook bij andere aandoeningen passen. Het is daarom moeilijk om op grond van de klachten de diagnose te stellen.

De volgende klachten kunnen voorkomen:

• Pijn in de rug
• Pijn in de nek
• Koorts
• Zich niet lekker voelen
• Afvallen
• Verwardheid
• Snel boos of geïrriteerd
• Pijn onder in de rug, soms uitstralend naar de benen
• Pijn boven in de buik

Door druk op het ruggenmerg kunnen ook neurologische uitvalsverschijnselen optreden, zoals bijvoorbeeld:

• Minder kracht in de benen
• Geen of verminderd gevoel in het gebied rond de anus en het geslachtsorgaan
• Plas niet op kunnen houden (incontinentie voor urine)
• Poep niet op kunnen houden (incontinentie voor ontlasting)

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Omdat de aandoening vrij zeldzaam is duurt het vaak enige tijd voordat de diagnose gesteld wordt. Bij lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, bacteriologisch onderzoek en beeldvormend onderzoek kunnen aanwijzingen worden gevonden voor deze ziekte. De diagnose kan eventueel worden bevestigd met behulp van een wervelbiopsie.

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek kan pijn worden aangegeven bij kloppen op de aangetaste wervel.

Als het ruggenmerg is aangetast kan de spierkracht in de benen verminderd zijn. Ook kan het gevoel in het zogenaamde ‘rijbroekgebied’ (gebied rond geslachtsorgaan en anus) zijn verminderd. De spierpeesreflexen kunnen versterkt zijn. Ook kan er een positieve voetzoolreflex volgens Babinski zijn.

Laboratoriumonderzoek

Bij laboratoriumonderzoek worden vaak de volgende afwijkingen gevonden:

• Verhoogde bloedbezinkingssnelheid (BSE)
• Verhoogd CRP-gehalte in het bloed
• Verhoogd aantal witte bloedcellen in het bloed (leukocytose)

Bacteriologisch onderzoek

Bloed kan ook gekweekt worden op bacteriën. Als de spondylodiscitis is veroorzaakt door bacteriën elders in het lichaam die via de bloedbaan in de wervelkolom zijn gekomen kunnen bacteriën in het bloed worden gevonden. De bloedkweek is dan ‘positief’.

Beeldvormend onderzoek

Op röntgenfoto, CT-scan en MRI-scan van de wervelkolom zijn afwijkingen aan de aangetaste wervel zichtbaar. Ook op een botscan zijn duidelijk afwijkingen te zien.

Wervelbiopsie

Als niet duidelijk is wat de oorzaak is van de afwijkingen bij beeldvormend onderzoek kan eventueel een biopsie worden genomen. Meestal gebeurt dit op geleide van een CT-scan. Het afgenomen weefsel wordt vervolgens door een patholoog-anatoom onder microscoop bekeken. Hierbij zijn ophopingen van ontstekingscellen zichtbaar. Ook kan het afgenomen weefsel op kweek worden gezet om te achterhalen welke bacteriën de ontsteking veroorzaken.

Wat is de behandeling?

Spondylodiscitis wordt behandeld met antibiotica. Als bekend is welke bacteriën de aandoening veroorzaken kan heel gericht een antibioticum worden gekozen dat tegen die bacteriën gericht is. Naast antibiotica worden regelmatig pijnstillers en fysiotherapie voorgeschreven. Het doel hiervan is om de patiënt in beweging te houden.

Als antibiotica niet goed helpen of als er afwijkingen aan de wervelkolom ontstaan kan eventueel worden geopereerd.

Wat is het beloop?

Omdat de aandoening zeldzaam is duurt het vaak weken tot soms maanden voordat de diagnose wordt gesteld. Dat kan ertoe leiden dat complicaties ontstaan. Zo kan spondylodiscitis zich bijvoorbeeld uitbreiden en een ruggenmergabces veroorzaken. Ook kan een abces in de psoasspier (psoasabces) ontstaan.

Uitbreiding van de infectie naar het bloed kan bloedvergiftiging (sepsis) veroorzaken. Dit is een levensbedreigende aandoening. Daarom is het van belang om spondylodiscitis zo snel mogelijk te herkennen en te behandelen.

Engelse vertaling

inflammation of vertebral body and intervertebral disc, spondylodicitis

ICD10-code

M46.4

Verder lezen / referenties

De informatie over dit onderwerp is afkomstig uit de volgende artikelen:

• MME Kerkenaar ea, ‘Spondylodiscitis bij de oudere patiënt‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2 juli 2016; 160(26): pp. 19-24.
• WA van der Wal ea, ‘Spondylodiscitis als oorzaak van onbegrepen koorts‘, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 10 november 2007; 151(45): pp. 2485-2490.
• CJ Kalisvaart ea, ‘De diagnostiek van spondylodiscitis’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 1993; 137 (32): pp. 1587-1591.

---

Synoniemen

Andere namen voor spondylodiscitis zijn ontsteking van wervel en tussenwervelschijf, ontsteking van wervellichaam en tussenwervelschijf.

---

Uitgegeven door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 13 juli 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 3 juli 2020

---