Bijgewerkt op 13 december 2021 door Simpto.nl
Wat is shock?
Shock is een ernstige aandoening waarbij onvoldoende bloed door het lichaam wordt gepompt om de werking van de organen in stand te houden. Zonder goede behandeling kan dit leiden tot overlijden van de patiënt.
Welke oorzaken zijn er?
Shock kan verschillende oorzaken hebben. Op grond van de oorzaak wordt onderscheid gemaakt tussen hypovolemische shock, cardiogene shock, septisch shock, anafylactische shock en obstructieve shock.
Hypovolemische shock
Shock kan optreden ten gevolge van een tekort aan bloed in de bloedvaten. Dit kan worden veroorzaakt door een grote bloeding, maar ook door vochtverlies door aanhoudende diarree of aanhoudend braken. In dit geval wordt gesproken van een hypovolemische shock.
Cardiogene shock
Ook kan shock worden veroorzaakt doordat het hart onvoldoende in staat is om het bloed rond te pompen. Er is sprake van hartfalen. Is het hart het onderliggende probleem, dan wordt gesproken van cardiogene shock.
Septische shock
Verder kan het voorkomen dat de bloedvaten verwijden als reactie op de aanwezigheid van bacteriën in het bloed. Er is dus sprake van een infectie van het bloed door bacteriën, oftewel een sepsis. In dit geval wordt wel gesproken van septische shock.
Anafylactische shock
Bij anafylactische shock wordt de shock veroorzaakt door verwijding van bloedvaten ten gevolge van een overgevoeligheidsreactie.
Obstructieve shock
Bij obstructieve shock is sprake van afsluiting (obstructie) van een belangrijk bloedvat dat bloed naar het hart toevoert of afsluiting van een belangrijk bloedvat dat bloed afvoert naar het lichaam. De afsluiting kan ontstaan doordat het bloedvat van binnen verstopt raakt door een bloedstolsel, bijvoorbeeld door een grote longembolus. Het is ook mogelijk dat de afsluiting ontstaat door afknellen van een bloedvat van buitenaf, bijvoorbeeld door een gezwel of door een spanningspneumothorax.
Welke symptomen geeft het?
Mensen in shock voelen zich slap, krijgen een snelle hartslag, en gaan vaak sneller ademen. Vaak zien ze er bleek of grauw uit. Daarnaast kan iemand in shock veel zweten, dorstig zijn en angstig worden. Later ontstaat vaak verwardheid en bewustzijnsverlies. Zonder goede behandeling kan de aandoening leiden tot hartstilstand.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van symptomen, bevindingen bij lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek. Bij lichamelijk onderzoek is meestal sprake van een snelle hartslag in combinatie met een lage bloeddruk. Met behulp van bloedonderzoek kan vaak een aanwijzing worden verkregen over de onderliggende oorzaak, bijvoorbeeld in geval van infectie met sepsis.
Wat is de behandeling?
De behandeling van shock is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Zo zal een grote bloeding moeten worden gestopt. Als er sprake is van sepsis zal vaak worden behandeld met antibiotica. In het geval van hartfalen zijn verschillende behandelingsmogelijkheden aanwezig. Als de oorzaak (nog) niet bekend is zal vaak worden gestart met toediening van vocht via een infuus.
Engelse naam
shock, circulatory shock