Bijgewerkt op 14 maart 2020
Wat is een schouderdystocie?
Bij schouderdystocie komt een baby tijdens de bevalling knel te zitten doordat de voorste schouder niet langs het schaambeen van de moeder komt.
Op de afbeelding is te zien dat de rechter schouder van het kind blijft ‘haken’ achter het schaambeen (lichtblauw).
Hoe vaak komt ‘t voor?
Schouderdystocie komt 1.500-2.000 keer per jaar voor in Nederland.
Oorzaak schouderdystocie
De oorzaak van het ontstaan van een schouderdystocie is dat het bekken van de moeder te klein is in verhouding met de grootte van het kind.
Het kan bijvoorbeeld optreden bij baby’s van moeders met suikerziekte (diabetes). Deze baby’s zijn vaak groot waardoor de kans op het ontstaan van een schouderdystocie bij hen vergroot is.
Ook bij zwangerschappen die relatief lang duren (langer dan 42 weken) komt deze aandoening vaker voor omdat deze baby’s ook vaak relatief groot zijn.
Ten slotte kan een schouderdystocie optreden bij vrouwen met afwijkingen aan het bekken of een te nauw bekken.
Welke symptomen geeft het?
Bij een schouderdystocie raakt de baby bekneld in het geboortekanaal. Hierdoor kan tevens de navelstreng bekneld raken. Aangezien de baby voor de bloed en zuurstofvoorziening nog afhankelijk is van de navelstreng kan dit leiden tot kortademigheid bij de baby.
Daarnaast kunnen complicaties ontstaan doordat de verloskundig of arts met kracht zal proberen om het kind geboren te laten worden. Hierdoor kan bijvoorbeeld een beschadiging optreden aan de zenuwbaan die vanuit de hals naar de arm loopt, de zogenaamde ‘plexus brachialis‘.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Tijdens de bevalling kan de diagnose direct gesteld worden als – na de geboorte van het hoofdje – de baby vast komt te zitten.
Wat is de behandeling?
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden bij een schouderdystocie. Verloskundigen en gynecologen leren tijdens hun opleiding verschillende manoeuvres om de dystocie op te heffen. Als deze manoeuvres niet lukken kan besloten worden om het sleutelbeen van de baby te breken. Hierdoor worden de schouders van de baby smaller waardoor de kans groter is dat het kind geboren kan worden. Als ook dit niet lukt kan uiteindelijk besloten worden om met een chirurgische ingreep het baringskanaal te verruimen. Er wordt dan een zogenaamde ‘symfysiotomie’ verricht. Hierbij wordt de verbinding tussen beide delen van het schaambeen doorgesneden waardoor het baringskanaal ruimer wordt en de baby geboren kan worden.
Een andere uiterste mogelijkheid die in de praktijk niet vaak wordt gebruikt is het terugduwen van het hoofdje van de baby waarna een keizersnede wordt gedaan. Dit wordt de ‘Zavanelli manoeuvre’ genoemd.
Beloop en prognose
Schouderdystocie is een ernstige situatie die direct professionele medische hulp behoeft. De aandoening kan leiden tot een zogenaamde ‘plexus brachialis lesie’. Dit is een beschadiging van de zenuwbaan die vanuit de hals naar de arm loopt. Hierdoor kan een (gedeeltelijke) verlamming van de arm optreden.
In ernstige gevallen die niet direct behandeld (kunnen) worden kan dystocie van de schouder leiden tot overlijden van de baby.