Wat is hoofdschimmel?
Hoofdschimmel is een regelmatig voorkomende infectie van de behaarde hoofdhuid door schimmels. De medische term voor hoofdschimmel is tinea capitis. Hoofdschimmel komt vrijwel alleen voor bij kinderen. De aandoening kan worden behandeld met antischimmelmiddelen (antimycotica). Meestal verdwijnt de aandoening vanzelf als kinderen in de puberteit komen.
. Tinea capitis komt vooral bij kinderen voor. Vanaf de puberteit is de kans op besmetting gering, mogelijk door een veranderde samenstelling van de vetzuren op de huid, of door opgebouwde immuniteit.
Wat is de oorzaak?
Hoofdschimmel wordt veroorzaakt door schimmels die dermatofyten worden genoemd. Voorbeelden van dergelijke dermatofyten zijn Microsporum canis, Trichophyton tonsurans, en Trichophyton rubrum.
Deze schimmels leven vooral op warme en vochtige plekken. Deze schimmels kunnen worden overgedragen van kind tot kind. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren via kammen of borstels, het dragen van dezelfde kleding of petjes, etc. Ook kan overdracht plaatsvinden via huisdieren die de schimmel bij zich dragen.
Risicofactoren voor het krijgen van hoofdschimmel zijn slechte hygienische omstandigheden, klamme huid en kleine verwondingen aan de hoofdhuid.
Welke symptomen geeft het?
Kinderen met hoofdschimmel kunnen de volgende klachten en ziekteverschijnselen hebben:
- jeuk aan de hoofdhuid
- huiduitslag op het hoofd
- rode, ronde, vaak schilferende plekken of grijze, ronde, vaak schilferende plekken
- kale plekken op het hoofd
- soms kleine zwarte stippen op de hoofdhuid
- soms puistjes op het hoofd
- soms verharde plekken op de huid
- soms schilferende hoofdhuid
- bultjes in de hals
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt in eerste instantie gesteld op grond van de symptomen. De arts kan eventueel gebruik maken van een Woods lamp om de diagnose te ondersteunen. Door de plekken met deze Woods lamp te beschijnen lichten ze geel-groen op. Een ander onderzoek is het zogenaamde KOH-preparaat. Hierbij worden wat schilfers van een huidafwijking afgeschraapt. Na kleuring worden deze onder de microscoop bekeken. Vaak zijn sporen van de schimmel daarbij zichtbaar.
Eventueel kan stukje huid uit een huidafwijking worden geprikt voor nader onderzoek. Het wegnemen van een stukje huid voor onderzoek wordt huidbiopsie genoemd. Het stukje huid wordt het huidbiopt genoemd. Het wordt onder de microscoop onderzocht op de aanwezigheid van schimmels. Eventueel kan het ook worden gekweekt op schimmels.
Wat is de behandeling?
Hoofdschimmel kan worden behandeld met antischimmelmiddelen (antimycotica). Meestal worden middelen die als tablet of capsule ingenomen worden voorgeschreven. Soms worden deze gecombineerd met een shampoo met antischimmelmiddelen als seleniumsulfide. Voorbeelden van antischimmelmiddelen die worden gebruikt voor de behandeling van hoofdschimmel zijn fluconazol, griseofulvine, itraconazol en terbinafine.
Verder is het van belang om na te gaan of gezinsleden of huisdieren ook besmet zijn. Als dat zo is dienen zij ook behandeld te worden.
Hoe kun je het voorkomen?
Algemene hygiënische maatregelen zijn van belang om besmetting tegen te gaan. Het wordt speciaal aanbevolen om het hoofdhaar regelmatig met shampoo te wassen, met name na knippen van het haar.
Verder helpt het om contact met besmette kinderen en huisdieren te vermijden. Ook het uitwisselen van kammen, borstels en andere haarproducten moet vermeden worden, tenzij deze producten eerst goed schoongemaakt worden.
Wat is het beloop?
Hoofdschimmel kan soms lastig te behandelen zijn. De aandoening sluimert dan door tot ze in de puberteit vanzelf verdwijnt.
Een complicatie die soms optreedt is kerion celsi, kortweg kerion. Dit is een met pus gevulde zwelling met daarop afgebroken haren. De aandoening geneest met achterlating van een litteken.
Synoniemen
tinea capitis
Engelse vertaling
tinea capitis, fungal infection of the scalp, fungal scalp infection, tinea of the scalp