Bijgewerkt op 8 november 2023
Wat is vlektyfus?
Vlektyfus is een zeldzame, maar ernstige infectieziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën van het geslacht Rickettsia. De aandoening kan in principe alle organen in het lichaam aantasten, waaronder het hart, de spieren, de hersenen, de huid, en de nieren.
Wat is de oorzaak?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten vlektyfus. De belangrijkste soorten zijn:
- endemische vlektyfus = muriene vlektyfus
- epidemische vlektyfus
Endemische vlektyfus
Muriene vlektyfus is een niet zo vaak voorkomende infectie met het micro-organisme Rickettsia typhi. Deze ziekteverwekker wordt op mensen overgedragen door de beet van een besmette vlo. De ziekte komt meestal voor in epidemieën in grote steden waar veel ratten leven. Deze vorm wordt ook wel muriene vlektyfus of rattenvlektyfus genoemd.
De klachten ontstaan meestal 6-18 dagen nadat de infectie is opgelopen. De volgende klachten kunnen voorkomen:
- koorts
- koude rillingen
- hoofdpijn
- huiduitslag
- ontstaat meestal 4-5 dagen na de eerste klachten
- aanvankelijk moeilijk te zien vanwege lichtroze kleur
- verdwijnt na 4-8 dagen
De meeste mensen herstellen volledig van deze ziekte. Oude mensen of mensen met een slechte gezondheid kunnen echter ernstig ziek worden en zelfs overlijden.
Epidemische vlektyfus
Deze vorm van vlektyfus wordt veroorzaakt door besmetting met de bacterie Rickettsia prowazekii. De bacterie wordt overgedragen via besmette luizen. Na besmetting duurt het ongeveer een week voordat symptomen optreden. Deze periode wordt de incubatietijd genoemd.
Symptomen die op kunnen treden zijn:
- koorts
- vaak hoge koorts
- koude rillingen
- hoofdpijn
- spierpijn
- misselijkheid
- braken
- huiduitslag
- delier
- bewustzijnsverlies
De epidemische vorm verloopt vaak ernstiger dan de endemische vorm. Een aantal mensen zal overlijden aan de infectie.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden gesteld door de aanwezigheid van de Rickettsia bacterie aan te tonen. Dat kan door bloed te kweken op de bacterie. Een andere methode is het aantonen van DNA van de bacterie met behulp van PCR-onderzoek. Ook kan de aanwezigheid van de bacterie indirect worden bepaald door antistoffen tegen de bacterie in het bloed aan te tonen.
Wat is de behandeling?
Vlektyfus wordt behandeld met antibiotica. Vaak wordt het antibioticum doxycycline gebruikt.