Retentieblaas

Bijgewerkt op 19 maart 2023

Wat is een retentieblaas?

Een retentieblaas is een overvolle urineblaas waarin urine zich ophoopt omdat deze niet of onvoldoende uitgeplast kan worden.

Andere namen zijn overloopblaas, urineretentie en blaasretentie.

Welke oorzaken zijn er?

Meestal wordt een blaasretentie veroorzaakt door een vernauwing of afsluiting van de blaashals of de plasbuis. Dat komt regelmatig voor bij oudere mannen met een vergrote prostaat of prostaatkanker. Doordat de prostaat in grootte toeneemt wordt de plasbuis dichtgedrukt. Hierdoor kan de urine niet uitgeplast worden en zal dus ophopen in de blaas. Minder vaak voorkomende oorzaken zijn een abces van de prostaat en een prostaatsteen. Een vernauwing van de plasbuis kan ook aangeboren zijn.

Retentie van urine in de blaas kan ook optreden als de blaas zelf onvoldoende krachtig is om de urine goed uit te plassen. Dit kan voorkomen bij aantasting van zenuwen zoals bij een rughernia of neurologische ziekten als multiple sclerose (MS).

Ten slotte zijn er ook geneesmiddelen die het uitplassen van urine bemoeilijken met soms als gevolg een retentieblaas. Het gaat dan vooral om zogenaamde tricyclische antidepressiva als amitrityline, imipramine en clomipramine, en antipsychotica zoals chloorpromazine.

Kijk voor een volledig overzicht van oorzaken onderaan deze webpagina.

Hoe vaak komt ‘t voor?

Een retentieblaas komt redelijk vaak voor. Per jaar wordt de diagnose in Nederland naar schatting 6.500 keer gesteld.

Welke symptomen geeft ‘t?

De volgende klachten kunnen optreden bij mensen met een retentieblaas:

  • pijn in de buik, meestal onder in de buik
  • moeite met plassen:
    • moeten persen om er iets uit te krijgen
    • helemaal niet kunnen plassen
    • steeds kleine beetjes plassen
  • als er nog wel geplast kan worden is de straal vaak slap of slechts druppelend
  • gevoel van aandrang om te plassen
  • dikke onderbuik
  • ongewenst urineverlies

Als de retentie blaas langzaam is ontstaan zijn er soms niet of nauwelijks klachten.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Lichamelijk onderzoek

De arts zal bij het bekloppen van de buik een demping onder in de buik vinden. Deze demping wordt veroorzaakt door de grote hoeveelheid urine in de urineblaas.

Beeldvormend onderzoek

Op een echo van de buik wordt direct duidelijk dat er sprake is van een overvolle blaas. Hetzelfde geldt voor een CT-scan van de buik. Zie afbeelding hieronder. Hierop is de overvolle blaas duidelijk zichtbaar als het grote grijze ovale orgaan linksonder.

retentieblaas op CT-scan
bron: Hellerhoff, Wikipedia

De diagnose wordt bevestigd als na het inbrengen van een urinekatheter via de plasbuis in de blaas een grote hoeveelheid urine (vaak meer dan een liter) afloopt.

Wat is de behandeling?

Wat kun je zelf doen?

Zelf kun je eigenlijk weinig doen tegen een blaasretentie. Sommige mensen weten door bij het plassen een andere houding aan te nemen meer urine te lozen dan normaal. Wel kan men – als het nodig is om vaker te katheteriseren (zie onder) – aanleren om zichzelf te katheteriseren. Dit wordt ‘zelfkatheterisatie‘ genoemd.

Wat kan de arts doen?

In eerste instantie zal een arts of verpleegkundige de retentieblaas opheffen door een urinekatheter via de plasbuis in de urineblaas te voeren. De urine zal dan snel uit de blaas lopen.

Als om een of andere reden geen urinecatheter ingebracht kan worden kan de arts besluiten een zogenaamde ‘suprapubische katheter’ in te brengen. Deze wordt via de huid van de buik direct in de blaas geprikt. Dit wordt meestal door een uroloog gedaan.

Vervolgens zal onderzoek gedaan moeten worden naar de oorzaak van de retentieblaas. Zodra deze is gevonden zal daarvoor behandeld worden. Zo zal een vernauwing van de plasbuis door prostaathypertrofie door een urologische ingreep worden verholpen. Als geneesmiddelen de urineretentie veroorzaken zal gezocht worden naar een alternatief middel.

Welke complicaties kunnen optreden?

Een onbehandelde retentieblaas kan door de toenemende druk openscheuren. Er ontstaat dan een scheur in de blaas (blaasruptuur). Ook kan door de belemmerde afvloed van urine stuwing in de nier ontstaan. Ten slotte is de kans op het krijgen van een urineweginfectie verhoogd doordat bacteriën zich sneller vermenigvuldigen in de stilstaande urine.

Engelse vertaling

urinary retention

Overzicht van oorzaken urineretentie

Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks vanwege die oorzaak een retentieblaas krijgt.


Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 29 juli 2014
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 25 april 2018

1 gedachte over “Retentieblaas”

  1. Bij het catetteriseren van een patient met een retentie van 600cc wordt dit resudu genoemd? Residu is wanneer iemand niet alles kan uitplassen. Maar is het zo dat meer 150cc noemen ze het residu?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven