Bijgewerkt op 25 oktober 2022
Wat is het PDS dieet?
Het PDS dieet is een dieet waarbij de klachten van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) zoveel mogelijk worden verminderd. Wanneer je lijdt aan het Prikkelbare Darm Syndroom heb je constant buikklachten, zoals een opgeblazen gevoel, obstipatie, winderigheid of diarree. Allen erg vervelende symptomen die je dagelijks leven kunnen beïnvloeden. Met het PDS dieet worden deze klachten verminderd of zelfs volledig weggenomen.
Wat is PDS?
PDS is de afkorting voor het Prikkelbare Darm Syndroom, in het Engels aangeduid met IBS: Irritable Bowel Syndrome. In het Nederlands wordt de aandoening ook wel een spastische darm genoemd. Meer dan de helft van de bevolking heeft een gevoelige darmwand. Daarvan heeft zo’n vijftien procent ook daadwerkelijk last van PDS. PDS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
PDS veroorzaakt buikklachten, doordat de darmbeweging verstoord is of de darmwand overgevoelig is. PDS wordt aangeduid als een syndroom, niet als een ziekte, omdat er fysiek geen afwijking van de darm is bij PDS.
PDS wordt vaak ontwikkeld in de tienerjaren of bij jong volwassenen. PDS kan zich uiten in verschillende vormen. De meeste mensen krijgen last van algemene klachten van buikkrampen, winderigheid, diarree of een opgeblazen gevoel. Echter, deze symptomen kunnen per persoon erg verschillen.
PDS in verschillende soorten
Wanneer artsen te maken hebben met iemand die lijdt aan PDS wordt vaak onderscheid gemaakt tussen drie groepen. De eerste groep heeft veel last van buikpijn. Zij ervaren voornamelijk obstipatie en een opgeblazen gevoel.
De tweede groep ervaart ook buikpijn, maar dit uit zich in de vorm van diarree en vaak naar de wc moeten.
De patiënten in de derde groep hebben wisselende symptomen. Zo kunnen zij de ene dag last hebben van obstipatie, terwijl zij de volgende dag last hebben van diarree.
Er wordt onderscheid gemaakt in verschillende groepen, doordat een PDS dieet altijd individueel opgesteld moet worden. Door onderscheid te maken in verschillende groepen en klachten kan een specifiek voedingspatroon worden opgesteld om de betreffende klachten te verminderen.
Symptomen van het Prikkelbare Darm Syndroom
Het Prikkelbare Darm Syndroom is soms lastig vast te stellen, doordat algemene symptomen van buikklachten niet altijd betekenen dat iemand ook daadwerkelijk last heeft van PDS.
Een bekend symptoom van PDS is buikpijn. Echter, deze pijn kan op verschillende in je buik tot uiting komen. Ook hoe lang de pijn ervaart en wanneer deze optreedt, verschilt per persoon.
Daarnaast krijg je vaak last van algemene symptomen, zoals buikkrampen, een opgeblazen gevoel, diarree, verstopping of juist erg vaak naar het toilet gaan. Bovendien kan obstipatie zich afwisselen met diarree. Wanneer je ontlasting wat slijmerig is, kan dit duiden op PDS. Daarnaast kan je ervaren dat je ’s ochtends nodig en meerdere malen naar het toilet moet.
Naast de standaard buikklachten komen bij PDS ook andere klachten voor, zoals: hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, spierpijn, rugpijn, brandend maagzuur en verminderde eetlust. Bij de ene persoon zijn de symptomen erg mild en worden vaak over het hoofd gezien.
Ook kan PDS zorgen voor langdurige, heftige symptomen die erg onaangenaam zijn.
Mogelijke oorzaken van PDS
Hoe het Prikkelbare Darm Syndroom wordt veroorzaakt is niet helemaal duidelijk. De darm kan overgevoelig worden bij te hoge activiteit. Artsen denken dat PDS kan worden veroorzaakt door de volgende omstandigheden:
- De spieren en zenuwen van de darm zijn overbelast. Dit kan worden veroorzaakt, doordat de hersenen teveel impulsen afgeven aan de darmen, waardoor de darm overbelast raakt. Dit zou kunnen worden veroorzaakt door emotionele problemen of stress. Zo treedt PDS regelmatig op na een stressvolle of angstige periode. Bovendien verergeren symptomen van PDS in stressvolle situaties.
- Bacteriën of een infectie in je darmen. Een infectie is niet de oorzaak van PDS, maar na een infectie is wel een kans aanwezig dat PDS optreedt. Bijvoorbeeld na een buikgriep of een virus kan je darm verzwakken en PDS ontstaan.
- De intolerantie voor voedingsstoffen en bepaalde producten. Een intolerantie veroorzaakt een negatieve reactie van je darmen op een voedingsmiddel. Dit kan een rol spelen bij het ontwikkelen van PDS.
- Het innemen van antibiotica kan PDS verergeren. Doordat antibiotica niet alleen slechte-, maar ook goede bacteriën doodt, wordt je darmsamenstelling verandert. Hierdoor worden je darmen kwetsbaarder en kan PDS gemakkelijk verergeren.
PDS behandelen
Er is geen behandeling die het Prikkelbare Darm Syndroom kan genezen. Wel zijn er manieren om klachten zoveel mogelijk te verminderen. Om klachten te verminderen kan je het volgende doen:
- Pas je voedingspatroon aan. Natuurlijk is gevarieerd en gezond eten erg belangrijk. Maar om je darmen gezond te houden, wordt aangeraden om meer vezels te eten. Bij PDS moet je niet meer vezels eten. Vezels zijn lastig verteerbare, onoplosbare koolhydraten. Bij PDS zijn vezels een te hoge belasting voor je darmen. Je kan beter oplosbare vezels kiezen, zoals lijnzaad, haver of guargom. Ook zitten oplosbare vezels in fruit en groenten. Naast vezels wordt ook afgeraden om niet teveel suiker te eten. Zo kan je overgevoelig zijn voor vruchtensuiker of melksuiker.
- Zorg voor genoeg beweging. Wanneer jij in beweging blijft, wordt je hele lichaam gestimuleerd. Hierdoor blijf niet alleen jij in beweging, maar ook je darmen.
- Verschillende soorten medicatie kunnen klachten verminderen. Dit hangt af van de symptomen die je ervaart. Zo kan je pijnstillers gebruiken om je pijn te verminderen, maar ook laxeermiddelen of bulkvormers worden gebruikt bij PDS om je stoelgang te verbeteren. Gebruik medicatie alleen in overleg met een arts.
- Gebruik regelmatig probiotica. Probiotica draagt bij een goede darmbacteriën om de gezondheid van je darmen te verbeteren.
- Vermijd spanningen en stress. PDS kan ontstaan door stress en erdoor verergeren. Het vermijden van stress is dus essentieel. Probeer bijvoorbeeld eens meditatie of yoga om meer ontspannen te worden.
- Probeer hypnotherapie. Hypnotherapie kan door middel van je onbewustzijn klachten bij ziektes verminderen, zo ook bij PDS.
Beginnen aan het PDS dieet
Voordat je een geschikt PDS dieet kan volgen, moet duidelijk zijn wat je specifieke klachten zijn en wat daarvoor mogelijk een oorzaak is. Door de uiteenlopende darmproblemen en intoleranties is het essentieel dat een dieet wordt opgesteld dat past bij jouw situatie.
In simpele gevallen kan het weglaten van suiker en brood in je dieet de oplossing zijn. Maar zonder de oorzaak te achterhalen, is dit niet vast te stellen. Om deze reden is er geen standaard dieetschema bij het Prikkelbare Darm Syndroom. Wanneer de oorzaak niet bekend is of nog niet zeker is of je daadwerkelijk lijdt aan PDS, is het niet mogelijk om een geschikt dieet op te stellen. Voordat je aan een PDS dieet begint, is dus het belangrijkst om eerst de oorzaak te achterhalen om de geschikte oplossing te vinden.
Wanneer je gaat beginnen aan een PDS dieet, is het essentieel dat je echt gemotiveerd bent. Ongezond eten heeft sowieso een negatieve invloed op je darmen en is dus niet toegestaan. Dit is een eerste stap die je zelf al kan maken. Daarnaast is het erg slecht om maaltijden over te slaan en om niet genoeg vocht en vezels tot je te nemen. Ook is het belangrijk om niet veel slechte vetten en zetmeel te eten. Het drinken van veel zuivelproducten, alcohol en veel cafeïne is ook niet toegestaan. Om succesvol een PDS dieet te volgen, moet je gedisciplineerd en gemotiveerd zijn. Denk van tevoren niet dat dit een gemakkelijk dieet is. Bij alles wat je eet moet je goed nadenken.
Algemene aanbevelingen voor het PDS dieet
Een geschikt PDS dieet is voor ieder persoon anders. Wel zijn er algemene regels die toepassing hebben op iedereen die lijdt aan PDS. Hierbij staat centraal dat je het best een vezelrijk dieet kan volgen. Hierbij is het essentieel om te weten wat goede- en wat slechte vezels zijn.
Vezels in groenten zijn erg gezond, voedzaam en goed verteerbaar. Echter, de vezels in granen zijn onverteerbaar en zijn lastig te verwerken voor iemand die last heeft van een prikkelbare darm. Vezels uit zilvervliesrijst of brood zijn bij een PDS dieet dus niet geschikt. In de meeste gevallen zijn vezels uit groenten erg gezond en goed verteerbaar. Toch zijn er ook gevallen van PDS waarbij vezels zorgen voor constipatie en symptomen kunnen verergeren. Om dit te voorkomen moet het eten van vezels langzaam worden opgebouwd om je darmen te laten wennen en om te kijken of je darmen het aankunnen.
Naast het eten van goede vezels, is het belangrijk om in ieder geval dagelijks anderhalve liter water te drinken. Wanneer je meer zweet, zoals bij warm weer of sporten, is het nodig om nog meer water te drinken. Het drinken van thee kan ook worden beschouwd als het drinken van water. Frisdranken en koffie kunnen beter worden vermeden, doordat zij klachten vaak verergeren.
Ook snel eten en grote maaltijden eten kan een grote impact hebben op je darmen. Vooral wanneer een maaltijd veel vet en zetmeel bevat kan dit een te grote last zijn voor je darmen. Bij PDS kan je het beste dagelijks drie maaltijden eten en drie tussendoortjes. Eet hierbij geen grote, zware maaltijden en eet niet te snel. Zo krijgen je darmen de tijd om je eten rustig te verwerken.
Wat kan je bij PDS wel en niet eten?
Tegenwoordig zijn steeds meer maaltijden verkrijgbaar die niet gezond zijn voor de darmen. Denk hierbij aan kant-en-klaar maaltijden en producten rijk aan vetten, suiker, kleurstoffen en smaakstoffen. Al deze producten kan je over het algemeen beter vermijden, maar bij het Prikkelbare Darm Syndroom al helemaal.
Daarnaast zijn er verschillende voedingsmiddelen die symptomen van PDS kunnen verergeren. Om je beter te voelen, kan je deze producten natuurlijk het beste vermijden. Vooral producten rijk aan granen en suikers hebben een grote invloed op je darmen en kan je beter niet eten. Beiden worden lastig verteerd. Groenten zijn over het algemeen gezond, maar peulvruchten, ui, paprika en koolsoorten kunnen PDS symptomen verergeren. Net zoals frisdrank, koffie, zuivel en citrusvruchten. Dit zijn allemaal producten die een negatieve invloed hebben op PDS. Ook erg zoete fruitsoorten worden vaak afgeraden, doordat zij onverteerbare vezels kunnen bevatten.
Maar wat kan je dan wel eten? Bij PDS wordt aangeraden om veel verse, pure producten te eten, zoals vlees, vis, kip en groenten. Om je stoelgang te verbeteren kan je meer oplosbare vezels eten in de vorm van bijvoorbeeld groente of fruit. Ook probiotica, zoals Yakult, hebben een positieve invloed op je darmen. Natuurlijk blijft het drinken van veel water essentieel om je darmen te reinigen en je stoelgang te verbeteren. Zoete fruitsoorten zoals aardbeien kunnen een negatieve invloed hebben op je darmen door de onverteerbare vezels. Toch kan je gemakkelijk genoeg vitamines binnenkrijgen. De oplossing hiervoor is om het fruit te verwerken in smoothies. Hierdoor gaan de meeste vezels eruit. Kies in het begin het liefst voor makkelijk verteerbare fruitsoorten om je darmen te laten wennen.
Aanbevelingen voor een PDS dieet bij een opgeblazen gevoel en winderigheid
Erg vervelende klachten bij PDS zijn een opgeblazen gevoel en winderigheid. Wanneer dit de symptomen zijn, is het van belang om zo min mogelijk zetmeel binnen te krijgen. Wanneer je veel zetmeel en suiker eet, kan dit bij vertering zorgen voor veel lucht in je darmen.
Vaak worden bepaalde groenten aangewezen die de winderigheid zouden veroorzaken, dit is niet het geval. Wel kan het gunstig zijn om in het begin van het dieet kool en peulvruchten te vermijden, doordat zij PDS klachten kunnen verergeren. In een later stadium van het dieet kan je deze groenten weer langzaam toevoegen aan je voedingspatroon.
Koolzuurhoudende frisdranken zorgen voor veel lucht in je darmen en bevatten veel suikers. Op deze manier kunnen zij een oorzaak zijn van winderigheid en een opgeblazen gevoel. Bovendien hoort frisdrank in geen gezond dieet thuis.
Voedselgevoeligheid bij PDS
Bij sommige mensen die lijden aan PDS kan het elimineren van lactose al een groot verschil maken. Lactose zit natuurlijk in zuivelproducten zoals yoghurt, melk en ijs. Je hoeft niet gelijk lactose intolerant te zijn, maar een gevoeligheid voor lactose komt vaak voor. Wanneer het beter gaat met je darmen kan je weer langzaam wat lactose tot je nemen, aangezien zuivelproducten wel gezond zijn en veel calcium bevatten.
Ook hebben veel PDS patiënten last van andere voedselgevoeligheden. Hierbij is het belangrijk om verschillende producten uit je dieet te laten om te kijken wat je darmgevoeligheid veroorzaakt. Wanneer geen sprake is van een voedselgevoeligheid, kunnen klachten dus daadwerkelijk worden veroorzaakt door PDS. Om te achterhalen of je voedselgevoeligheid hebt, kan je verschillende diëten proberen, zoals het eliminatiedieet of het Paleo dieet. Bij het eliminatiedieet volg je op de korte termijn een streng dieet om vast te stellen voor welk voedsel je allergisch of intolerant bent. Dit vindt plaats onder toezicht van een diëtist.
Tijdens het PDS dieet kan het nuttig zijn om bij te houden wat je eet, hoeveel je drinkt en welke symptomen je hebt. Hierbij kan je in de gaten houden wat de symptomen verergert of juist vermindert. Probeer bijvoorbeeld een vezelrijk dieet en pas je voeding aan naar een gezond voedingspatroon (bijvoorbeeld volgens het Voedingscentrum en de Schijf van Vijf). Op deze manier kan je een individueel dieet opstellen en uitzoeken wat werkt voor jou. Je kan beginnen met de basis van drie maaltijden en drie tussendoortjes per dag. Hierbij is een hoge inname van vocht en groenten essentieel. Vermijd frisdranken en koffie, eet niet te snel en zorg ervoor de je lichaam ontspannen is.
FODMAP-dieet
Veel mensen die PDS hebben, volgen het FODMAP-dieet. Met het FODMAP-dieet worden de klachten van PDS sterk verminderd. FODMAP’s zijn bepaalde voedingsstoffen die vergelijkbare symptomen als bij PDS kunnen veroorzaken. FODMAP’s worden niet goed opgenomen in je darmen en kunnen op die manier problemen veroorzaken. De bacteriën in je darmen gaan zich voeden met de FODMAP’s, waardoor gassen ontstaan die ongewenste klachten veroorzaken.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 29 mei 2018
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 29 mei 2018