Bijgewerkt op 4 november 2024 door Simpto.nl
Wat is het prikkelbare darm syndroom (PDS)?
Het prikkelbare darm syndroom – vaak afgekort tot PDS – is een veel voorkomende aandoening waarbij de dikke darm zich samentrekt. Dit veroorzaakt buikpijn en vaak ook afwijkingen van de ontlasting (diarree, verstopping). Een andere veel gebruikte naam voor deze aandoening is spastische dikkedarm.
Wat is de oorzaak?
Het is nog niet helemaal opgehelderd waarom bij sommige mensen de dikke darm gaat samentrekken. Mogelijk speelt abnormale gisting een rol, met als gevolg gasproductie in de dikke darm.
Veel mensen met deze aandoening hebben overmatige bacteriegroei (bacteriele overgroei) in de dunne darm. Onderzoek heeft aangetoond dat behandeling met antibiotica bij deze mensen vaak leidt tot vermindering van de klachten.
Verder is duidelijk dat de klachten soms uitgelokt worden door bepaalde omstandigheden, zoals bijvoorbeeld stress en veranderingen in het eetpatroon.
Hoe vaak komt het voor?
PDS is een veel voorkomende aandoening. Jaarlijks wordt deze aandoening in Nederland bij zo’n 20.000 mensen vastgesteld.
Welke klachten geeft het?
PDS kan verschillende klachten geven. De klachten zijn ook niet bij alle patiënten hetzelfde. Hieronder een overzicht van klachten die kunnen voorkomen.
- buikpijn
- verstopping
- vol gevoel in de buik
- diarree
- brandend gevoel in de borstkas (brandend maagzuur)
- moeite met poepen
- veranderd ontlastingspatroon
- pijn onder in de buik
- moeheid
- harde ontlasting
- veel winden laten
- aanhoudende diarree
- gevoel niet alles uitgepoept te hebben
- hard persen tijdens ontlasting
- imperatieve mictiedrang
- afwisselend diarree en verstopping
- pijn linksonder in de buik
- pijn rechtsonder in de buik
- dikke buik
- misselijk
- pijn boven in de buik
- slijm bij de ontlasting
- vaak poepen
- pijn rechtsboven in de buik
- waterdunne ontlasting
- moeite met plassen
- braken
- buik gevoelig bij aanraking
- depressief
- geen trek in eten
- pijn linksboven in de buik
- pijn in de rug
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Er is geen test die speciaal bedoeld is voor het stellen van de diagnose ‘prikkelbare darm syndroom’. De arts zal daarom in eerste instantie uitgaan van de klachten. Er zijn echter nogal wat andere aandoeningen waarbij buikklachten en afwijkingen van de ontlasting optreden. Dat betekent dat in de praktijk de arts nader onderzoek zal instellen om de mogelijke oorzaak te achterhalen. Als bij deze onderzoeken geen oorzaak gevonden wordt blijft PDS over als mogelijke verklaring van de klachten. De diagnose wordt dus in feite gesteld door andere mogelijke oorzaken van de buikklachten uit te sluiten.
Wat is de behandeling?
Er bestaat geen behandeling waarmee het prikkelbare darm syndroom genezen kan worden. Wel kunnen met leefstijl aanpassingen, een speciaal dieet, en eventueel geneesmiddelen de klachten worden verminderd.
Wat kan ik zelf doen?
De volgende maatregelen helpen de klachten te verminderen:
- voldoende lichaambeweging (fietsen, wandelen)
- gezond eten, en beter meerdere kleine porties eten dan drie grote maaltijden op een dag
- regelmatig leven leiden met een regelmatig eetpatroon
- goed slapen
- vermijden van stress
Pepermuntolie
Een middel dat tegenwoordig veel gebruikt wordt is pepermuntolie. Pepermuntolie is vrij verkrijgbaar bij drogist en apotheek. U heeft er dus geen recept van de arts voor nodig.
Microbiotica
Ook sommige microbiotica worden aangeprezen als middel tegen prikkelbare darm syndroom. Een nieuw product in deze groep is Kijimea. Het bevat bepaalde bacteriën die een gunstig effect op de darmwand zouden hebben.
FODMAP-dieet
Het FODMAP-dieet is een dieet waarbij verschillende koolhydraten NIET worden weggelaten uit de voeding. De afkorting FODMAP staat voor de verschillende koolhydraten die je bij darmklachten beter kan vermijden, namelijk: Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden en Polyolen.
Door deze koolhydraten weg te laten uit het dieet zal minder vergisting van deze koolhydraten in de darm plaatsvinden. Dat leidt tot minder gas in de darmen. Zo zullen klachten als winderigheid en een opgeblazen gevoel afnemen.
Kijk voor meer informatie op de webpagina over het FODMAP-dieet.
Wat kan de arts doen?
De arts kan bepaalde geneesmiddelen voorschrijven die soms helpen bij het verminderen van de klachten. Dat kunnen geneesmiddelen tegen diarree zijn, maar ook geneesmiddelen die normaal gesproken worden voorgeschreven aan mensen met depressie (antidepressiva).
Geneesmiddelen die – met wisselend succes – zijn gebruikt bij de behandeling van prikkelbare darm syndroom zijn:
- alosetron
- antibiotica
- antidepressiva, met name tricyclische antidepressiva zoals trimipramine
- cisapride
- granisetron
- linaclotide (Constella)
- loperamide
- mebeverine (merknaam: Duspatal)
- ondansetron
- scopolaminebutyl
Wat is het beloop?
Omdat behandeling van PDS moeilijk is zullen de klachten bij de meeste patiënten lang aanwezig blijven. Vaak vele jaren. Dat kan bij sommige patiënten grote gevolgen hebben voor de kwaliteit van leven. Het is echter geen ernstige aandoening. De levensverwachting van mensen met deze aandoening is normaal.
Synoniemen
Andere namen voor prikkelbare darm syndroom zijn spastische dikkedarm, spastische dikke darm, prikkelbaredarmsyndroom, prikkelbare darm syndroom, PDS, spastisch colon, irritable bowel syndroom, spastische dikke darm, prikkelbare darm, geprikkelde darm syndroom, IBS, prikkelbare darmsyndroom, en irritable bowel syndrome.
Engelse term
ICD10-code
K58
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht? Dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kan een uitgebreide discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over Tarlov cyste of de webpagina over semaglutide.
Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Dat gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl zijn gezien. Daar kan enige tijd overheen gaan.