Polymyositis

Bijgewerkt op 26 juni 2021

Wat is polymyositis?

Polymyositis is een zeldzame ziekte die leidt tot ontsteking van spieren door het hele lichaam. Dit leidt tot krachtsverlies, met name van spieren in de schouders, bovenarmen, heupen en bovenbenen. Wanneer polymyositis samengaat met een ontsteking van de huid is sprake van dermatomyositis.

Wat is de oorzaak?

Polymyositis wordt veroorzaakt doordat het lichaam antistoffen aanmaakt tegen onderdelen van de eigen spiercellen. Hierdoor komt in de spiercellen een ontstekingsreactie op gang. Waarom het lichaam antistoffen aanmaakt tegen de eigen spiercellen, en tegen welke bestanddelen van de spiercellen, is niet bekend. Omdat het eigen afweersysteem zich richt tegen onderdelen van het eigen lichaam wordt polymyositis gerekend tot de auto-immuunziekten.

Welke symptomen geeft het?

Polymyositis begint meestal met verminderde spierkracht in de spieren van de bovenbenen. Patiënten merken dit doordat ze moeite hebben om bijvoorbeeld de trap op te lopen of op te staan uit een stoel. Ook kunnen de spieren van de bovenarmen aangetast zijn. Patiënten merken dit bijvoorbeeld doordat ze hun arm niet goed boven hun hoofd kunnen heffen. Verder is vaak sprake van spierpijn. Ook kunnen mensen door de ziekte afvallen. Andere klachten die voor kunnen komen zijn kortademigheid, moeite met slikken en moeite om het hoofd overeind te houden. Dit laatste wordt veroorzaakt door afname van de spierkracht in de nekspieren.

Opvallend is dat de afname van de spierkracht begint in spieren die het dichtst bij het centrum van het lichaam zitten, bijvoorbeeld rond de heupen in plaats van aan de voeten of onderbenen en rond de schouders in plaats van aan de handen of onderarmen. Artsen spreken in dit geval van ‘proximale spierzwakte‘.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Er is geen test waarmee vastgesteld kan worden of iemand polymyositis heeft. De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, de uitslagen van bloedonderzoek, de resultaten van elektromyografisch onderzoek, en de bevindingen bij weefselonderzoek (spierbiopsie).

Lichamelijk onderzoek

Bij het testen van de spierkracht zal vaak sprake zijn van verminderde kracht in de spieren die zorgen voor het strekken van het been in het heupgewricht. Ook kan de kracht in de spieren die de armen zijwaarts of voorwaarts heffen verminderd zijn.

Bloedonderzoek

Ontstekingswaarden als bloedbezinkingssnelheid (BSE) en C-reactief proteïne (CRP) zijn verhoogd. Het gehalte aan het spierenzym creatinekinase is flink verhoogd.

Auto-antistoffen

Verder zijn in het bloed antistoffen aantoonbaar tegen bepaalde onderdelen van cellen, waaronder celkernen. Dergelijke zogenaamde antinucleaire antistoffen zijn bij ongeveer tweederde van de patiënten aantoonbaar.

Elektromyografie

Tekst volgt

Spierbiopsie

Om de diagnose te bevestigen kan een zogenaamde spierbiopsie worden genomen. Hierbij wordt een stukje spierweefsel uit een aangetaste spier genomen. Dit spierweefsel wordt vervolgens door een patholoog-anatoom onder de microscoop bekeken. Hierbij worden kenmerkende afwijkingen gezien, waaronder ophoping van bepaalde ontstekingscellen, zogenaamde lymfocyten, in bepaalde lagen van de spier. Artsen spreken van een lymfocytair ontstekingsinfiltraat.

Wat is de behandeling?

Polymyositis wordt behandeld met geneesmiddelen die het afweersysteem onderdrukken. Dergelijke geneesmiddelen worden immunosuppressiva genoemd. Vaak wordt in eerste instantie een corticosteroïd voorgeschreven, zoals bijvoorbeeld methylprednisolon. Als de klachten daarmee onvoldoende verminderen kan eventueel een ander immunosuppressivum worden toegevoegd, zoals bijvoorbeeld azathioprine (merknaam: Imuran), cyclofosfamide (merknaam: Endoxan) of methotrexaat.

Naast geneesmiddelen wordt vaak ook geadviseerd om onder begeleiding van een fysiotherapeut spieroefeningen te doen.

Verder lezen / Referenties

  • M Daftari, B Smits, J Emmering en A Varewijck, ‘Spierpijn en krachtvermindering’, gepubliceerd in Medisch Contact van 24 juni 2021; 25: pagina 37.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven