Bijgewerkt op 10 juli 2023 door Simpto.nl
Wat is pneumomediastinum?
Pneumomediastinum is de medische term voor het voorkomen van lucht in de ruimte tussen de longen. Deze ruimte wordt het mediastinum genoemd. Een andere naam voor pneumomediastinum is ‘mediastinaal emfyseem’.
Welke oorzaken zijn er?
Er zijn verschillende omstandigheden en aandoeningen die kunnen leiden tot een pneumomediastinum. Ten eerste kan lucht in de borstholte komen via een opening in de slokdarm. Er is dan sprake van een gaatje in de slokdarm (oesofagusperforatie) of een scheur in de slokdarm (oesofagusruptuur). Als dit wordt veroorzaakt door heftig braken wordt wel gesproken van het Boerhaave-syndroom. Ook heftig hoesten kan door verhoogde druk in de longblaasjes met als gevolg barsten van de longblaasjes leiden tot een pneumomediastinum.
Als pneumomediastinum wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening wordt gesproken van secundair pneumomediastinum. Als er geen sprake is van een onderliggende aandoening wordt gesproken van primair pneumomediastinum of spontaan pneumomediastinum.
Spontaan pneumomediastinum
Als geen defect aan de slokdarm als oorzaak wordt gevonden voor de aanwezigheid van lucht in het mediastinum wordt gesproken van een ‘spontaan pneumomediastinum’. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan onder invloed van drukverhoging in de borstkas, bijvoorbeeld door persen tijdens een bevalling. Een spontaan pneumomediastinum komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het komt vooral voor op jongvolwassen leeftijd.
Welke symptomen geeft het?
Ophoping van lucht in de borstholte kan leiden tot pijn in de borstkas. Soms is ook sprake van kortademigheid. Verder kan lucht via de weefsels uitbreiden naar de hals en de schouder. Dit wordt subcutaan emfyseem genoemd en is soms voelbaar onder de huid.
Wat is de behandeling?
De behandeling is gericht op het ongedaan maken van de onderliggende oorzaak. De arts zal dus eerst de onderliggende oorzaak willen weten voordat de juiste behandeling kan worden ingesteld.
Engelse vertaling
pneumomediastinum, mediastinal emphysema
Duitse vertaling
Pneumomediastinum, Mediastinalemphysem
Synoniemen
Andere namen voor deze aandoening zijn lucht in de borstholte, lucht tussen de longen, Hamman-syndroom, ophoping van lucht tussen de longen, mediastinaal emfyseem, en ophoping van lucht in de borstholte.
Verder lezen / Referenties
- L Elbers, M Timmerman en S Ferns, ‘Diabetische ketoacidose en hevige pijn op de borst‘, gepubliceerd in het Medisch Contact van 14 november 2019; 46: pagina 37.
- R Holewijn, M Willemsen, P Veldhuis en C Toxopeus, ‘Thoracale pijn na MDMA-gebruik‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 7 november 2019; 45: pagina 31.
- KV Grooteman, JE van den Bergh, R Tukkie, M Neerincx, RLJ van Wanrooij, ‘Een onschuldige vorm van pneumomediastinum – Vermijd onnodige diagnostiek en behandeling‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuistiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 6 juli 2023; 167(27): pagina’s 34-37.