Bijgewerkt op 15 november 2021 door Simpto.nl
Wat is plotse hartdood?
Plotse hartdood is het plotseling overlijden op een leeftijd jonger dan 40 jaar doordat het hart plotseling ophoudt met pompen.
Hoe vaak komt ’t voor?
In Nederland sterven per jaar ongeveer 20.000 mensen aan een hartstilstand. Een acute hartstilstand wordt meestal veroorzaakt door een ritmestoornis van het hart. Zo’n ritmestoornis kan ontstaan doordat een bloedvat van het hart is afgesloten waarbij veranderingen ontstaan in het elektrische gedrag van de hartspiercellen. Het gebeurt meestal in de acute fase van een hartinfarct wanneer de patient nog in het ziekenhuis ligt. Maar het kan ook gebeuren buiten het ziekenhuis bij iemand die in het verleden een hartinfarct heeft gehad. In 80% van deze gevallen gebeurt dat thuis.
Symptomen plotse hartdood
Naast dat de hartslag en de ademhaling stopt kan incontinentie van urine en ontlasting voorkomen. De pupillen zijn wijd en reageren niet op licht. Verder kunnen spiertrekkingen voorkomen.
Oorzaken plotse hartdood
Plotse dood treedt meestal op ten gevolge van hartritmestoornissen die zo ernstig zijn dat het hart geen bloed meer kan pompen. Hierdoor stroomt geen bloem meer door het lichaam. Aangezien het lichaam zuurstof uit bloed nodig heeft om in leven te blijven leidt dit tot de dood. De onderliggende oorzaak van het stoppen van het hart met pompen is vaak een afwijking van het hart die van te voren niet bekend was. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn cardiomyopathie en ventrikeldysplasie. Deze afwijkingen kunnen aanleiding geven tot hartritmestoornissen, vooral ventrikelfibrilleren. Andere aandoeningen van het hart die kunnen leiden tot ritmestoornissen en plotse dood zijn het lange-QT-tijdsyndroom, het rechterbundeltakblok/ST-segmentelevatiesyndroom, hypertrofische (obstructieve) cardiomyopathie, gedilateerde cardiomyopathie en aritmogene rechterkamerdysplasie. Andere oorzaken voor het plotseling stoppen met pompen zijn asystolie, harttamponade, een zeer groot hartinfarct, een grote longembolie en een zeer veel bloedverlies, bijvoorbeeld na een ongeluk.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts zal beoordelen of de hartslag aan de pols, de hals of de borst voelbaar is. Daarnaast is het van belang om te kijken of de patient ademt. Zo niet, dan moet gelijk worden begonnen met reanimatie. Vervolgens is het van belang om erachter te komen wat de onderliggende oorzaak is van de hartstilstand. In het geval van ventrikelfibrilleren moet met behulp van een defibrillator het hartritme worden hersteld. Bij het compleet stoppen van het hart (= asystolie) kan geprobeerd worden om adrenaline of isoprenaline in te spuiten. Een andere mogelijkheid is het op gang brengen van het hart met een pacemaker.
Wat is de behandeling?
Bij iemand met een hartstilstand moet onmiddelijk worden begonnen met reanimatie. De bloedsomloop moet op gang worden gebracht door hartmassage. De ademhaling door mond-op-mondbeademing. Veel meer mensen zouden moeten weten wat je moet doen als iemand naast je plotseling omvalt.
Er zijn nu ook defibrillatoren op de markt die veilig zijn in de hand van leken. Als je dat apparaat op iemands borst zet stelt het vast of daar een dodelijke ritmestoornis aanwezig is en geeft dan een stroomstoot.
Beloop en prognose
Als niet onmiddelijk wordt gereanimeerd zal hersendood optreden. De prognose na reanimatie hangt af van de onderliggende oorzaak van de hartstilstand. Bij ventrikelfibrilleren door een hartinfarct is de prognose over het algemeen goed. Bij asystolie door een hartinfarct is de prognose vaak slecht.
Engelse vertaling
sudden cardiac death, SCD
Synoniemen
plotse dood, plotse hartdood, sudden cardiac death, acute hartdood, acute hartstilstand, plotse hartstilstand, plotselinge hartstilstand, plotselinge dood, acute dood, plotselinge hartdood, asystolie, acute circulatiestilstand