Bijgewerkt op 9 september 2024 door Simpto.nl
Wat is pellagra?
Pellagra is een ziekte die wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamine B3 (niacine). Vitamine B3 is van belang voor het goed functioneren van cellen door het hele lichaam. Een tekort kan leiden tot verschillende symptomen, waaronder diarree, huidafwijkingen en aantasting van zenuwen en hersenen. In ernstige gevallen kan de aandoening levensbedreigend zijn. Pellagra wordt meestal veroorzaakt door een gebrek aan vitamine B3 in de voeding.
Vitamine B3 (niacine)
Vitamine B3 wordt, na inname via de voeding, vanuit de dunne darm opgenomen in het bloed. Via het bloed wordt het verspreid door het hele lichaam. In de organen en weefsels van het lichaam wordt vitamine B3 omgezet in nicotinamide adenine dinucleotide (NAD). Dit is een zogenaamd co-enzym. Dat is een stofje dat, samen met enzymen, chemische reacties in het lichaam tot stand brengt. Deze reacties zijn van belang voor het goed functioneren van de cellen in weefsels en organen.
Hoe vaak komt het voor?
In Nederland is pellagra een zeldzame ziekte. In ontwikkelingslanden komt het vaker voor.
Wat is de oorzaak?
Pellagra kan worden veroorzaakt door te weinig inname van vitamine B3 (niacine) via de voeding. Dit wordt primaire pellagra genoemd. De aandoening kan ook worden veroorzaakt door een andere onderliggende aandoening, bijvoorbeeld een aandoening die leidt tot is een verminderde opname van vitamine B3 vanuit de darm in het bloed. Dit wordt secundaire pellagra genoemd. Voorbeelden hiervan zijn:
- aandoeningen die leiden tot verminderde opname van voedingsstoffen in de darm, zoals bijvoorbeeld inflammatoire darmziekten
- maagomleidingsoperatie (baritrische chirurgie)
- tekort aan ijzer – ijzer speelt een belangrijke rol bij de omzetting van vitamine B3
- gebruik van bepaalde geneesmiddelen, waaronder antispasmodica en cytostatica (antikankermiddelen)
- HIV-infectie
- ziekte van Hartnup
- carcinoïd
In ontwikkelingslanden is primaire pellagra de meest voorkomende vorm. In ontwikkelde landen, zoals Nederland en Belgie, komt secundaire pellagra vaker voor.
Welke symptomen geeft het?
De volgende symptomen en ziekteverschijnselen kunnen voorkomen:
- diarree
- aanhoudende diarree
- soms bloederige diarree
- misselijkheid
- braken
- geen eetlust
- buikpijn
- huidafwijkingen
- jeukende huiduitslag
- rode plekken op de huid
- soms met blaren
- slijmvliesafwijkingen
- pijnlijke plekken aan het slijmvlies in de mond
- zwelling van de tong
- depressieve gevoelens
- tintelend of prikkelend gevoel in de handen en/of voeten
- moeite met concentreren
- vergeetachtigheid
- dementie
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de symptomen, de eventuele aanwezigheid van onderliggende aandoeningen, en onderzoek van de urine. In de urine kunnen bepaalde stoffen worden bepaald die aangeven of er voldoende vitamine B3 in het lichaam is. De diagnose kan worden bevestigd door te kijken of inname van vitamine B3 leidt tot vermindering van de klachten.
Wat is de behandeling?
De behandeling van pellagra bestaat uit inname van vitamine B3 (niacine). Als er huidafwijkingen of slijmvliesafwijkingen zijn kan het nodig zijn om die ook te behandelen. Als de pellagra wordt veroorzaakt door een onderliggende ziekte zal deze ook worden behandeld.
Na starten van inname van vitamine B3 supplementen zullen de klachten binnen enkele dagen verbeteren. In de eerste week zal de diarree afnemen. Gedurende de tweede week zullen de huid- en slijmvliesafwijkingen verbeteren. Sommige symptomen, zoals zenuwaantasting, kunnen langere tijd blijven bestaan.
Preventie
Primaire pellagra kan worden voorkomen door een uitgebalanceerd dieet. De volgende voedingsmiddelen bevatten vitamine B3:
- runderlever
- bieten
- vette vis (bijvoorbeeld zalm, tonijn)
- verrijkt brood en granen
- biergist
- aardappel
- pinda’s
- gevogelte
- rijst
- zonnebloempitten
- spaghettisaus
Als een uitgebalanceerd dieet niet mogelijk is kunnen vitamine B3-supplementen uitkomst bieden.
Synoniemen
erythema endemica, niacine deficiëntie, niacinegebrek
Engelse vertaling
pellagra, niacin deficiency, vitamine B3 deficiency
Plaats een reactie
Heb je hier niet gevonden wat je zocht dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen hier dan op reageren. Zo kan een uitgebreide online discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over semaglutide. Reacties worden niet automatisch geplaatst. Het kan een aantal uren duren voordat de reactie op de website verschijnt.