Bijgewerkt op 23 november 2021
Wat is paratyfus
Paratyfus is een infectie van de darm die wordt veroorzaakt door een bacterie. De ziekte komt vooral voor in landen waar geen schoon drinkwater is. In Nederland komt de ziekte voornamelijk voor bij mensen die op reis zijn geweest. Paratyfus kan leiden tot aanhoudende diarree en andere klachten. Dit artikel gaat over oorzaak, symptomen, diagnose en behandeling van paratyfus.
Wat is de oorzaak?
Paratyfus wordt veroorzaakt door bacteriën. Het gaat om de bacterie Salmonella paratyphi. Er zijn drie verschillende typen van deze bacterie: type A, type B en type C. Op grond hiervan wordt de ziekte ook wel ingedeeld in paratyfus A, paratyfus B en paratyfus C. Type B komt het meest voor. Type A komt voornamelijk voor in Afrika en Azië. Type C komt vooral voor in het Midden-Oosten en Azië.
Je kunt de ziekte oplopen door consumptie van water en/of voedsel dat besmet is met de bacterie. De bacteriën komen daar terecht doordat het voedsel of water verontreinigd is met ontlasting of urine van dragers van de bacterie.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten kunnen voorkomen:
- diarree
- buikpijn
- koorts
- verminderde eetlust
- hoofdpijn
- zich ziek voelen
- darmverstopping
- huiduitslag
- moeheid
- spierpijn
- pijnlijke gewrichten
De klachten ontstaan een aantal dagen na besmetting met de bacterie. De periode tussen besmetting en het ontstaan van de klachten wordt de ‘incubatietijd’ genoemd. Deze bedraagt bij paratyfus meestal 4-5 dagen.
Door aanhoudende diarree kan veel vocht verloren gaan. Dit kan leiden tot uitdroging.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden gesteld door de salmonella-bacterie aan te tonen in het bloed of de ontlasting. Dat gebeurt door het bloed en de ontlasting te kweken in een bacteriologisch laboratorium.
Wat is de behandeling?
Wat kun je zelf doen?
Bij aanhoudende diarree is het verstandig om ervoor te zorgen voldoende vocht en mineralen binnen te krijgen. Dit voorkomt uitdroging. De volgende maatregelen kun je zelf nemen:
- Drink voldoende, zoals schoon drinkwater uit flessen, vruchtensap en/of soep; neem ORS (oral rehydration solution) mee; dit zijn zakjes met suikers en zouten die moeten worden opgelost in schoon drinkwater;
- Voorkom voedingsmiddelen die de maagdarmklachten in stand kunnen houden, zoals alcohol, gekruide gerechten en/of vette gerechten.
Wat kan de arts doen?
Paratyfus wordt behandeld met antibiotica. Artsen die de diagnose stellen zullen dus meestal antibiotica voorschrijven. Als de aandoening ernstig is, bijvoorbeeld bij uitdroging (dehydratie), kan de arts besluiten tot opname in het ziekenhuis. In het ziekenhuis zal dan meestal een infuus worden aangelegd. Via het infuus kunnen vocht en antibiotica worden toegediend.
Meldingsplicht
Paratyfus is een besmettelijke ziekte. Artsen die bij iemand de diagnose paratyfus stellen moeten dit melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Hoe voorkom je het (preventie)?
Als je naar een land reist waar je het risico loopt op besmetting kun je de volgende maatregelen nemen:
- In principe geen kraanwater drinken; in plaats daarvan kun je flessen met mineraalwater kopen; als die niet voorhanden zijn kun je kraanwater eerst koken en dan pas drinken;
- Maak fruit en verse groente eerst goed schoon met gekookt water voordat je het eet;
- Handen goed wassen voordat je gaat eten en nadat je naar het toilet bent geweest.
Hoe vaak komt het voor?
Paratyfus is in Nederland zeldzaam. Jaarlijks worden hooguit enkele tientallen gevallen gemeld. In werkelijkheid zal dit aantal hoger liggen. Niet iedereen met de ziekte zal naar de dokter gaan. Ook zal niet bij iedereen die naar de dokter gaat de diagnose worden gesteld.