Wat is paraneoplastische arthritis?
Paraneoplastische artritis is een zeldzame aandoening waarbij één of meer gewrichten ontstoken zijn. Hierdoor ontstaan gewrichtsklachten. De gewrichtsklachten zijn vaak het eerste verschijnsel van de onderliggende kanker. Tijdens het optreden van de gewrichtsklachten is dus vaak nog niet bekend om welke soort kanker het gaat. Paraneoplastische artritis is een voorbeeld van een paraneoplastisch verschijnsel.
Wat is de oorzaak?
Paraneoplastische artritis kan voorkomen als bijverschijnsel bij verschillende vormen van kanker. Vaak gaat het om bloedkanker (leukemie). Ongeveer 10% van de mensen met leukemie krijgt op deze manier gewrichtsklachten. Maar het kan ook optreden bij andere vormen van kanker, zoals longkanker, borstkanker en maagkanker.
Welke symptomen geeft het?
Paraneoplastische artritis geeft klachten van gewrichtsontsteking. Dat betekent dat één of meer gewrichten pijnlijk, stijf en/of gezwollen kunnen zijn.
De volgende klachten kunnen voorkomen:
- knie niet goed kunnen buigen en strekken
- geen trek in eten
- pijn aan de knie
- koorts
- ochtendstijfheid
- dikke knie
- pijn aan de heup
- dikke pols
- dikke hand
- pijn in de rug
- koude rillingen
- pijn onder in de rug
- pijn aan de voet
- koortspieken
- pijn aan de schouder
- dikke elleboog
- pijn aan de hand
- misselijk
- sufheid
- schouder niet goed kunnen bewegen
- arm niet goed kunnen strekken en/of buigen
- enkel niet goed kunnen bewegen
- moeite met bewegen van de heup
- pijn aan de elleboog
- pijn aan de enkel
- pijn aan de pols
- pols niet goed kunnen bewegen
- stijve schouder
- braken
Het kan voorkomen dat de gewrichtsontsteking ‘verspringt’ van het ene gewricht naar het andere. Dus dat bijvoorbeeld eerst de pols is aangetast en even later de elleboog of de knie.
Hoe vaak komt het voor?
Paraneoplastische artritis is een zeldzame aandoening. Jaarlijks wordt deze diagnose in Nederland naar schatting enkele honderden keren gesteld. Meestal is dat bij mensen boven de 50 jaar.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Het kan voorkomen dat paraneoplastische artritis voorkomt bij iemand bij wie al kanker is vastgesteld. Het kan echter ook voorkomen dat de aandoening het eerste symptoom van kanker is. In dat geval is dus nog niet vastgesteld dat iemand kanker heeft.
Als de arts denkt aan de mogelijkheid van paraneoplastische artritis zal worden gezocht naar de onderliggende aandoening. Daarvoor zal aanvullend onderzoek worden aangevraagd. Meestal zal dat bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek zijn. In het geval van bloedkanker zal ook beenmergonderzoek worden gedaan.
Bloedonderzoek
Meestal worden bij bloedonderzoek afwijkingen gevonden. De ontstekingswaarden zijn vaak verhoogd. Verder kunnen afwijkingen voorkomen die passen bij de onderliggende aandoening. Als bijvoorbeeld sprake is van leukemie zal een verhoogd aantal witte bloecellen in het bloed worden gevonden. Dit wordt leukocytose genoemd. Ook is er vaak sprake van bloedarmoede (anemie). Ten slotte kunnen een verhoogd LDH-gehalte, een verhoogd gamma-GT gehalte en een verhoogd alkalische fosfatase gehalte in het bloed worden gevonden.
Beeldvormend onderzoek
Als de arts denkt aan de mogelijkheid van paraneoplastische artritis als oorzaak van de klachten maar nog geen kanker is vastgesteld zal onderzoek worden gedaan naar de aanwezigheid van een gezwel in het lichaam. Dat kan met een echografie, röntgenfoto, CT-scan of MRI-scan.
Wat is de behandeling?
Over het algemeen verdwijnen de klachten als de onderliggende ziekte wordt behandeld. De pijnklachten worden vaak behandeld met NSAID’s.
Engelse vertaling
paraneoplastic arthritis, paraneoplastic polyarthritis
Synoniem
Een andere naam voor paraneoplastische artritis is paraneoplastische polyarthritis. Als paraneoplastische artritis wordt veroorzaakt door een carcinoom wordt wel gesproken van ‘carcinomateuze polyartritis’.
Verder lezen / Referenties
- FA Meijer, HRM Peeters, MJF Starmans-Kool, H van der Tempel en HHML Houben, ‘Twee patiënten met gewrichtsklachten als initiële presentatie van een hematologische maligniteit‘ gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2005; 149: pagina’s 1799-1801.
- M Zupancic, A Annamalai, J Brenneman, en S Ranatunga, ‘Migratory Polyarthritis as a Paraneoplastic Syndrome’, gepubliceerd in de Journal of General Internal Medicine van december 2008; 23(12): pagina’s 2136–2139.
- J Morel, V Deschamps, E Toussirot ea, ‘Characteristics and survival of 26 patients with paraneoplastic arthritis’, gepubliceerd in de Annals of the Rheumatic Diseases van 2008; 67: pagina’s 244-247.
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met een paraneoplastische artritis. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.