Bijgewerkt op 18 november 2021
Wat is PANDAS?
PANDAS is een zeldzame aandoening die voorkomt bij kinderen die ontstaat na een infectie en die kan leiden tot allerlei psychische en gedragsmatige symptomen. PANDAS is een afkorting. Het staat voor ‘Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal infections’.
Wat is de oorzaak?
PANDAS is een zogenaamde auto-immuunziekte. Dat betekent dat de aandoening ontstaat doordat het afweersysteem antistoffen aanmaakt tegen onderdelen van het eigen lichaam. Deze antistoffen ontstaan doordat de patiënt een infectie met bepaalde bacteriën, streptokokken genaamd, doormaakt. Het afweersysteem maakt dan antistoffen tegen de streptokokken aan. Deze streptokokken hebben echter op hun celwand bepaalde moleculen die lijken op moleculen die van nature op de cellen van de patiënt zitten. Het gaat dan om huidcellen, spiercellen van het hart, cellen in de gewrichten en hersencellen. Het gevolg is dat de antistoffen die gericht zijn tegen de streptokokken ook reageren op de moleculen van deze cellen. Zo valt het afweersysteem de eigen cellen aan. Bij PANDAS richten de antistoffen zich met name op hersencellen. Hierdoor ontstaan afwijkingen in gedrag en andere psychische symptomen.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
PANDAS is een zeldzame aandoening. Hoe vaak het precies voorkomt is niet bekend. De aandoening komt vrijwel alleen voor bij kinderen in de leeftijd van 3-12 jaar. Zij zijn namelijk het meest bevattelijk voor infecties met streptokokken.
Welke symptomen geeft het?
Bij kinderen met PANDAS ontstaan na een infectie, bijvoorbeeld keelontsteking, tics, dwangmatige handelingen, boosheid, woedeaanvallen, angstaanvallen, druk gedrag (hyperactiviteit), agressief gedrag, emotionele labiliteit (bijv. snel gaan huilen) en andere psychische symptomen. Ook kan bedplassen (opnieuw) optreden. Omdat de antistoffen ook kunnen reageren met moleculen in de gewrichten kunnen soms gewrichtsklachten ontstaan. De klachten ontstaan vrij plotseling en zijn aanvankelijk vaak heftig. Vervolgens nemen ze af in ernst om in een later stadium opnieuw in alle hevigheid terug te keren.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Er bestaat geen test waarmee de diagnose PANDAS gesteld kan worden. Wel zijn er kriteria opgesteld voor het stellen van de diagnose PANDAS. Deze diagnostische kriteria zijn:
- aanwezigheid van een dwangstoornis (obsessief-compulsieve stoornis) en/of een ticstoornis
- de klachten beginnen op de kinderleeftijd
- er zijn periodes waarin de klachten toenemen
- er zijn duidelijke aanwijzingen voor een infectie met beta-hemolytische streptokokken van groep A, zoals bijvoorbeeld een positieve kweek van slijm dat is afgenomen uit de keel, recent doorgemaakte roodvonk, en/of een verhoogde hoeveelheid antistoffen tegen streptokokken in het bloed
- druk gedrag
- onwillekeurige trekkende bewegingen met arm of been
Wat is de behandeling?
PANDAS wordt meestal behandeld met medicijnen. De onderliggende infectie kan worden behandeld met antibiotica die gericht zijn tegen de bacteriën die de infectie veroorzaken, de streptokokken. Daarnaast kan de behandelend arts besluiten om geneesmiddelen tegen OCD voor te schrijven, zoals bijvoorbeeld antidepressiva van het type SSRI.
Engelse vertaling
PANDAS, Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal infections
Zijn er ook ouders waarvan hun kind ziekte van PANDAS als diagnose heeft, of iemand die het zelf heeft meegemaakt.
Wij zouden heel graag in contact komen hierover. staat er iemand voor open?
Groet
Hi Suzanne,
Ik kom graag in contact met jou.
Hartelijke groeten Jeanet
ik wil ook graag met iemand in contact komen.
Groet, Annet
Ik zou ook graag in contact komen.
Alvast bedankt!
Hoi Danielle, zou je contact met me willen opnemen?