Bijgewerkt op 17 juni 2021
Wat is het ovarieel hyperstimulatiesyndroom?
Het ovarieel hyperstimulatiesyndroom is een aandoening die optreedt bij vrouwen bij wie de eisprong wordt opgewekt met geneesmiddelen. De eierstokken worden door de werking van de geneesmiddelen overprikkeld. Hierdoor kunnen verschillende klachten en complicaties ontstaan. De combinatie van deze klachten wordt ovarieel hyperstimulatiesyndroom genoemd.
Andere termen die worden gebruik zijn overstimulatie van de eierstokken, overiële hyperstimulatie of de afkorting OHSS.
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van het ovarieel hyperstimulatiesyndroom is het overstimuleren van de eierstokken met als doel meerdere eicellen te laten rijpen voor kunstmatige bevruchting. Dit overstimuleren gebeurt met bepaalde hormonale middelen zoals humaan chorion gonadotrofine (Pregnyl).
Welke symptomen geeft het?
De volgende symptomen kunnen optreden bij het ovarieel hyperstimulatiesyndroom:
- dikke buik
- zich niet lekker voelen
- misselijkheid
- braken
- buikpijn of buikkrampen onder in de buik
- aankomen in gewicht
- dikke enkels
- dikke onderbenen
- opgeblazen gevoel in de buik
- kortademigheid
Welke complicaties kunnen optreden?
Complicaties zijn negatieve gevolgen van een bepaalde aandoening of behandeling. Bij het ovariële hyperstimulatiesyndroom kunnen bloedstolsels in de bloedvaten (trombose en/of embolie) optreden. Meestal gaat het om trombose in een ader van de arm of trombose van de halsader (vena jugularis trombose). Ook kan de aandoening leiden tot uittreden van vocht uit de bloedbaan. Dit kan leiden tot een afname van de bloeddruk, een verminderde doorbloeding van de nieren, en zelfs tot shock door ondervulling (hypovolemische shock).
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van het voorkomen van klachten bij iemand die een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaat, de bevindingen van lichamelijk onderzoek, de resultaten van bloedonderzoek, en de afwijkingen bij beeldvormend onderzoek van de onderbuik.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan de arts aanwijzingen vinden voor een waterbuik (ascites). Er kan sprake van drukpijn in de onderbuik zijn.
Laboratoriumonderzoek
Bij bloedonderzoek is het bloed vaak ingedikt. Dat blijkt uit een te hoge hematocriet waarde. Als de hematocriet waarde hoger dan 0,45 is zal vaak worden besloten tot opname in het ziekenhuis. Het aantal witte bloedcellen kan verhoogd zijn. Dit wordt leukocytose genoemd.
Beeldvormend onderzoek
De eierstokken bevatten meerdere follikels. Deze zijn bij echoscopie van de onderbuik goed zichtbaar. Door de ontwikkeling van meerdere follikels zijn de eierstokken groter dan normaal.
Wat is de behandeling?
Er is geen behandeling die deze aandoening geneest. Dat betekent dat de behandeling gericht is op het verminderen van de klachten en het voorkomen van complicaties. De volgende maatregelen kunnen daarbij helpen:
- Voldoende rust nemen
- Voldoende drinken
- Ascitespunctie: dit is het aanprikken van de buikholte om vocht uit de buik af te laten lopen.
- Toediening van albumine per infuus: dit helpt om een eventueel tekort aan albumine in het lichaam te verhelpen.
- Bij pijnklachten géén NSAID’s (ibuprofen, naprosyne, diclofenac etc.) gebruiken, maar paracetamol
- Toediening van laagmoleculairgewicht heparines om trombose te voorkomen
Synoniemen
overstimulatie van de eierstokken, overiële hyperstimulatie, OHSS