Ouderdomsslechthorendheid

Bijgewerkt op 14 maart 2024

Wat is ouderdomsslechthorendheid?

Ouderdomsslechthorendheid is gehoorverlies dat optreedt door toenemende leeftijd. Het is de meest voorkomende vorm van gehoorverlies wereldwijd.

Een andere naam voor deze aandoening is ouderdomsdoofheid. De medische term voor ouderdomsslechthorendheid is presbyacusis.

Hoe vaak komt het voor?

Ouderdomsslechthorendheid komt heel vaak voor bij ouderen. Geschat wordt dat 2 op de 3 mensen van 70 jaar of ouder last heeft van ouderdomsslechthorendheid.

Wat is de oorzaak?

Ouderdomsslechthorendheid ontstaat door slijtage in het binnenoor. Dit leidt tot een vorm van slechthorendheid die perceptieslechthorendheid wordt genoemd. Dat betekent dat geluiden wel goed de gehoorgang en het middenoor passeren, maar vervolgens minder goed door het binnenoor worden doorgegeven aan de hersenen.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ouderdomsslechthorendheid, waaronder:

• ouderdomsslechthorendheid komt in de familie voor – als familieleden last hadden van ouderdomsslechthorendheid is de kans groot dat je er zelf ook last van krijgt;
• schade aan het binnenoor door medicijngebruik (ototoxiciteit) – gebruik van bepaalde geneesmiddelen kan (ongemerkt) schade toebrengen aan het binnenoor; dit versterkt de slijtage van het binnenoor die optreedt door de ouderdomsslechthorendheid zelf;
• lawaaischade – aantasting van het gehoor door blootstelling aan lawaai versterkt de slechthorendheid door ouderdom;
• bepaalde aandoeningen – uit onderzoek blijkt dat er een verhoogd risico op ouderdomsslechthorenheid bestaat bij bepaalde aandoeningen, waaronder:
  • suikerziekte (diabetes)
  • hoge bloeddruk (hypertensie)
  • coronaire hartziekte
  • beroerte

Welke vormen zijn er?

Door KNO-artsen wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis). Op grond van de plaats van de afwijking in het lichaam wordt onderscheid gemaakt tussen sensorische presbyacusis en neurale presbyacusis. Bij sensorische presbyacusis zit het probleem in het zogenaamde orgaan van Corti in het binnenoor. Dit orgaantje bevat piepkleine haarcellen (cilia) die een belangrijke rol spelen bij het opvangen van geluiden. Haarcellen die door het geluid in beweging worden gebracht geven een elektrische prikkel aan de gehoorzenuw. De gehoorzenuw is direct verbonden met de hersenen. Zo kunnen geluidsprikkels via de haarcellen en de gehoorzenuw door de hersenen worden waargenomen. Bij sensorische presbyacusis is vooral sprake van slijtage van de haarcellen. Bij neurale presbyacusis is vooral sprake van slijtage van zenuwcellen in de gehoorzenuw en de hersenen.

Welke complicaties kan het geven?

Door het gehoorverlies kan men opzien tegen bepaalde situaties, bijvoorbeeld bijeenkomsten waar meerdere mensen aanwezig zijn. Dit kan bij sommige mensen die daar gevoelig voor zijn leiden tot sociale isolatie, en zelfs tot angststoornis en depressie.

Welke symptomen geeft het?

Ouderdomsslechthorendheid leidt tot gehoorverlies. Dit uit zich in moeite met het verstaan van conversaties, vooral in ruimtes waar meerdere mensen aanwezig zijn. Vrouwenstemmen zijn vaak lastiger te verstaan dan mannenstemmen. Daarnaast wordt de televisie vaak hard gezet omdat ook conversaties op TV steeds moeilijker te verstaan zijn. Vaak beginnen de klachten met het slecht of helemaal niet meer horen van hoge geluiden, bijvoorbeeld van vogels of krekels.

Naast gehoorverlies kan ook oorsuizen een gevolg zijn van ouderdomsslechthorendheid. Artsen spreken van tinnitus.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Gehoorverlies kan worden vastgesteld door een audicien en een arts. Dat gebeurt bijvoorbeeld met een test waarbij gemeten wordt wat de zachtste toon is die iemand nog kan horen. Audiografie is een ander onderzoek waarmee gehoorverlies kan worden vastgesteld. Hierbij wordt het gehoorverlies voor verschillende frequenties (toonhoogtes) vastgesteld. Bij ouderdomsslechthorendheid is dan vaak een dip zichtbaar bij de hoge tonen. Dit is goed zichtbaar in de afbeelding hieronder. De rode lijn is het audiogram van een gezond iemand. De groene lijn van iemand met ouderdomsdoofheid (ARHL = age-related hearing loss).

De arts zal vaak nog onder onderzoek doen om andere oorzaken van gehoorverlies uit te sluiten. Zo kan met een zogenaamde otoscoop in het oor worden gekeken. Daarbij kunnen de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies in beeld worden gebracht. Met dit onderzoek kunnen onder andere een oorsmeerprop (cerumenprop), ontsteking van de gehoorgang (otitis externa) en een ontsteking van het trommelvlies worden vastgesteld.

Wat is de behandeling?

Er is geen behandeling waarmee ouderdomsslechthorendheid kan worden genezen. De behandeling is daarom gericht op het verminderen van de symptomen, in dit geval het gehoorverlies. Gebruik van een gehoorapparaat helpt meestal om het gehoor te verbeteren. Gehoorapparaten versterken het geluid en richten het geluid op het trommelvlies.

Preventie

Bij het toenemen van de leeftijd zal ouderdomsslechthorendheid zal in meer of mindere mate bij iedereen optreden. Het is dus niet mogelijk om het helemaal te voorkomen. Er zijn echter wel maatregelen die je kunt nemen om het ontstaan ervan te vertragen, zoals:

• dragen van oordoppen – op plaatsen waar harde geluiden zijn is het van belang om oordoppen of oorbescherming te dragen, bijvoorbeeld tijdens popconcerten of op bouwplaatsen;
• zet muziek of geluid van televisie etc. niet te hard – dit geldt vooral als je een koptelefoon draagt;
• vermijd harde geluiden – als je de geluidssterkte zelf niet in de hand hebt en geen oordoppen bij je hebt, verlaat dan de plek waar het lawaai is;
• stoppen met roken – roken heeft een negatief effect op de bloedsomloop en ook op het gehoor;
• leef gezond – verschillende ziekten, zoals hoge bloeddruk en suikerziekte, worden beschouwd als risicofactoren voor het krijgen van ouderdomsslechthorendheid; gezond leven helpt dit soort ziekten voorkomen.

Wat is het beloop?

Ouderdomsslechthorendheid wordt niet beter. Met de juiste behandeling is er gelukkig wel goed mee te leven. Dat betekent in de praktijk meestal dat, vooral onder bepaalde omstandigheden, een gehoorapparaat zal moeten worden gedragen.

Op de hoogte blijven?

Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van ouderdomsslechthorendheid, dan kunt u zich inschrijven voor de nieuwsbrief hierover. Zodra nieuwe informatie over dit onderwerp wordt toegevoegd aan Simpto.nl krijgt u een bericht daarover.

Synoniemen

presbyacusis, ouderdomsdoofheid

Engelse vertaling

age-related hearing loss, presbycusis

Verder lezen / Referenties

• H Karawani, T Bitan, J Attias, K Banai, ‘Auditory Perceptual Learning in Adults with and without Age-Related Hearing Loss‘, gepubliceerd in Frontiers in Psychology van 3 februari 2016; volume 6.

---

Reacties van lotgenoten

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere (verzorgers van) mensen met ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis). Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.