Osteonecrose

Bijgewerkt op 26 juli 2023

Wat is osteonecrose?

Osteonecrose is het afsterven van botweefsel. Het wordt ook wel botnecrose genoemd.

Waar komt het voor?

Osteonecrose kan in verschillende delen van het skelet optreden. Voorbeelden zijn:

• osteonecrose van de knie – hierbij is het uiteinde van het dijbeen (femur), of soms de bovenkant van het scheenbeen (tibia) aangetast;
  • ziekte van Ahlbäck – hierbij is het uiteinde van het dijbeen (distale femurcondyl) aangetast;
• osteonecrose van de heup – hierbij is de heupkop (femurkop) aangetast;
  • osteonecrose van de epifyse van de femurkop (ziekte van Legg-Calvé-Perthes) – aandoening die voorkomt bij kinderen, zie webpagina over de ziekte van Perthes;
• osteonecrose van de kaak – hierbij kunnen zowel de bovenkaak (maxilla) als de onderkaak (mandibula) aangetast zijn;
• osteonecrose van de schouder – hierbij is meestal de kop van het bovenarmbeen (humeruskop) aangetast;
• osteonecrose van de enkel – hierbij zijn één of meerdere botten van het enkelgewricht aangetast;
• osteonecrose van de hand (ziekte van Thiemann) – hierbij is de groeischijf van de middenhandsbeentjes aangetast;
• osteonecrose van sesambeentje (ziekte van Renander) – hierbij is een sesambeentje in de voorvoet aangetast.

Wat is de oorzaak?

Osteonecrose wordt veroorzaakt door een afname van de doorbloeding van het bot. Hierdoor zal het bot langzaam afsterven. Risicofactoren voor het ontstaan van afsterven van het botweefsel zijn:

• overbelasting van het betreffende bot
• verwonding aan het betreffende bot
• operatie aan het betreffende bot
• geneesmiddelen:
  • gebruik van (vaak hoge doses) corticosteroïden
  • gebruik van bisfosfonaten (osteonecrose van de kaak)
• bepaalde ziekten, zoals
  • ziekte van Gaucher
  • sikkelcelziekte
  • caissonziekte
• na orgaantransplantatie, met name niertransplantatie
• na bestraling (radiotherapie)

Welke klachten geeft het?

In het beginstadium geeft de aandoening niet of nauwelijks klachten. Bij toename van de necrose is vaak pijn in of rond het betreffende bot aanwezig.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld met behulp van beeldvormend onderzoek. Op röntgenfoto, CT-scan en MRI-scan zijn duidelijk afwijkingen zichtbaar aan het aangetaste bot. Hieronder een MRI-scan van de schouder van iemand met osteonecrose van de schouder. Hierbij is de kop van het bovenarmbeen (de humerus) aangetast.

Synoniemen

Andere woorden voor osteonecrose zijn botnecrose, avasculaire botnecrose, botinfarct en botinfarcering.

Engelse vertaling

osteonecrosis, avascular necrosis, bone infarction