Bijgewerkt op 22 juli 2020 door Simpto.nl
Wat is de oogziekte van Graves?
De oogziekte van Graves is een aandoening waarbij zwelling van spieren en vetweefsel in de oogkas optreedt. Het gevolg is dat de druk in één of beide oogkassen toeneemt. Hierdoor kunnenklachten ontstaan.
De oogziekte van Graves komt voor bij mensen met (aanleg voor) schildklierziekten. Veel mensen met de oogziekte van Graves hebben een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie).
De medische term voor de oogziekte van Graves is ‘Graves oftalmopathie’ of ‘Graves orbitopathie’.
Welke symptomen zijn er?
De oogziekte van Graves kan onderstaande symptomen geven.
- Rood oog
- Tranen van het oog
- Ogen staan wijd open (door terugtrekking van de oogleden)
- Minder vaak knipperen van de ogen
- Overgevoeligheid voor licht
- Dubbelzien, vooral bij sterk opzij kijken
- Pijn bij bewegen van het oog
- Uitpuilen van het oog
- Dik oog
Op de afbeelding is te zien dat vooral het bovenooglid is teruggetrokken. Dit wordt ‘lidretractie’ genoemd. Hierdoor staan de ogen wijd open. Vaak geeft dat de indruk dat iemand ergens naar staart.
Wat is de oorzaak?
De oogziekte van Graves wordt veroorzaakt doordat het eigen lichaam antistoffen maakt die gericht zijn tegen bepaalde structuren op cellen in de oogkas. Deze antistoffen worden aangemaakt door cellen van het afweersysteem. Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie in de oogkas. Het gevolg is zwelling van de oogspieren en het vetweefsel in de oogkas.
Een ziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen onderdelen van het eigen lichaam wordt een auto-immuunziekte genoemd. De oogziekte van Graves is dus zo’n auto-immuunziekte. Cellen van het eigen afweersysteem maken antistoffen die gericht zijn tegen cellen in de oogkas.
Risicofactoren
Mensen die roken hebben een verhoogde kans om de oogziekte van Graves te krijgen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Voor de arts is het meestal niet moeilijk om de diagnose te stellen. Als iemand met de ziekte van Graves oogklachten krijgt zal een arts vaak direct de diagnose kunnen stellen. Soms echter treedt de aandoening op bij mensen die geen schildklierziekte hebben. Dan is meestal niet direct duidelijk dat de klachten worden veroorzaakt door de oogziekte van Graves.
Als niet direct duidelijk is dat de klachten worden veroorzaakt door de oogziekte van Graves kunnen bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek helpen bij het stellen van de diagnose.
Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek kunnen meestal antistoffen tegen de zogenaamde ’thyrotropine-receptor’ worden aangetoond.
Beeldvormend onderzoek
Op een CT-scan of MRI-scan van de oogkas kunnen verdikking van de oogspieren en/of zwelling van het vetweefsel worden gezien.
Op de CT-scan hieronder is zichtbaar dat het oog uitpuilt ten opzichte van de oogkas. De oogspieren zijn verdikt.
Wat is de behandeling?
Behandeling van de oogziekte van Graves bestaat uit behandeling van de onderliggende schildklierziekte en behandeling van het aangetaste weefsel van de oogkas. Het aangetaste weefsel in de oogkas kan worden behandeld met geneesmiddelen, bestraling of een operatie.
Mensen met de oogziekte van Graves worden meestal behandeld door een endocrinoloog en een oogarts. Soms wordt verwezen naar een plastisch chirurg.
Behandeling schildklierziekte
Door de onderliggende schildklierziekte te behandelen zullen de oogklachten bij ongeveer tweederde van de patiënten sterk verminderen of verdwijnen.
Geneesmiddelen
Corticosteroïden zijn bij ongeveer tweederde van de patiënten werkzaam.
Bestraling
Bestraling van de oogkas kan helpen om de zwelling te verminderen. Hierdoor zal de druk in de oogkas afnemen.
Decompressie operatie
Bij sommige patiënten kan het nodig zijn om met een operatie de druk in de oogkas te verminderen. Een te hoge druk in de oogkas kan er namelijk toe leiden tot bloedvaatjes en zenuwen in de knel komen. Dit kan uiteindelijk leiden tot blindheid van het oog.
De medische term voor een operatie waarbij de druk in de oogkas wordt verminderd is ‘orbitadecompressie-operatie’.
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer de helft van de mensen met de ziekte van Graves krijgt tevens de oogziekte van Graves.
Welke complicaties kunnen optreden?
Door het uitpuilen van de ogen en verminderd knipperen met de ogen kan het hoornvlies uitdrogen. Dit kan leiden tot keratopathie.
Door de zwelling van de oogspieren en/of vetweefsel in de oogkas kan de druk in de oogkas toenemen. Door de verhoogde druk in de oogkas kunnen bloedvaatjes en zenuwen in de knel komen. Het gaat dan om het bloedvat dat het netvlies voorziet van bloed, de zogenaamde netvliesslagader (arteria retinalis). Afsluiting van dit bloedvat kan leiden tot blindheid.
Ook kan door de verhoogde druk de oogzenuw (nervus opticus) in de knel komen. Ook dit kan leiden tot blindheid.
Engelse vertaling
thyroid eye disease, thyroid orbitopathy, thyroid associated orbitopathy, Grave ophthalmopathy
Verder lezen / Referenties
- RS Bahn, ‘Graves’ Ophthalmopathy’ gepubliceerd in de rubriek ‘Mechanisms of Disease’ van The New England Journal of Medicine van 25 februari 2010; 362(8): pagina’s 726-737.
- L Bartalena en ML Tanda, ‘Graves’Ophthalmopathy’ gepubliceerd in de rubriek ‘Clinical Practice’ van The New England Journal of Medicine van 5 maart 2009; 360(10): pagina’s 994-1001.
Synoniemen
Andere namen voor de oogziekte van Graves zijn Graves orbitopathie, Graves oftalmopathie, gravesoftalmopathie, oftalmopathie van Graves en Graves’ oogverschijnselen.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 29 juli 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 21 juli 2020