Ontstoken navel

Wat is een ontstoken navel?

Een ontstoken navel is een regelmatig voorkomende aandoening waarbij de navel ontstoken raakt, meestal door een infectie met bacteriën. De aandoening komt vooral voor bij pasgeboren baby’s. De medische term voor deze aandoening is omfalitis of omphalitis. Deze webpagina gaat over oorzaken, symptomen, diagnostiek en behandeling van navelontsteking.

Hoe vaak komt het voor?

Een ontsteking van de navel komt regelmatig voor. Wij schatten dat de aandoening jaarlijks zo’n 1200 keer wordt vastgesteld, met name bij pasgeboren baby’s.

Wat is de oorzaak?

Navelontsteking wordt meestal veroorzaakt door een infectie van de navelstomp met bacteriën. Soms ontstaat het door een verwonding van de navel met vervolgens een infectie. De kans op het ontstaan van een ontstoken navelstomp is vergroot bij langdurig gebroken vruchtvliezen, bij ontsteking van de vruchtvliezen (chorioamnionitis), en bij te vroeg geboren baby‘s. Bacteriën die een infectie van de navel kunnen veroorzaken zijn onder andere Staphylococcus aureus, groep A-streptokokken (Streptococcus pyogenes), Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Bacteroides fragilis en Clostridium perfringens.

Welke symptomen geeft het?

Een ontsteking van de navel kan tot de volgende klachten leiden:

  • roodheid van de navel en de huid rondom de navel
  • pijn aan de navel
  • afscheiding uit de navel
  • pus uit de navel
  • zwelling van en rond de navel
  • verhoogde lichaamstemperatuur of koorts
  • toename van de hartfrequentie

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten en ziekteverschijnselen. Bij bloedonderzoek kunnen de zogenaamde ontstekingsparameters (BSE, CRP en leukocytengetal) verhoogd zijn. Dat is echter lang niet altijd het geval. Eventueel kan een een beetje navelvocht of pus uit de navel worden afgenomen voor onderzoek op het voorkomen van bacteriën. Daarmee kan meestal ook worden vastgesteld welke bacterie verantwoordelijk is voor de infectie.

Als er aanwijzingen zijn voor verspreiding van de infectie door het lichaam zal ook bloed worden afgenomen voor onderzoek naar het voorkomen van bacteriën. Het bloed wordt dan ‘op kweek’ gezet. Dat wil zeggen dat een beetje bloed op een voedingsbodem wordt gesmeerd. Als bacteriën aanwezig zijn zullen die gaan groeien op de voedingsbodem. Met bepaalde technieken kan achterhaald worden om welke bacterie het gaat. Dat is weer van belang voor het kiezen van de juiste behandeling.

Wat is de behandeling?

Het is van belang om een ontstoken navel door de huisarts te laten beoordelen. Er is namelijk een kans dat de infectie zich uitbreidt naar het onderliggende weefsel of naar het bloed. Een infectie van de navel kan worden behandeld met antibiotica. Voorbeelden van antibiotica die worden gebruikt zijn flucloxacilline en gentamicine. Een baby met navelontsteking wordt vaak opgenomen in het ziekenhuis zodat de antibiotica via een infuus direct in het bloed kunnen worden toegediend.

Welke complicaties kunnen optreden?

De infectie kan zich uitbreiden naar het onderhuidse weefsel. Dan kan fasciitis necroticans ontstaan. Dit is een ernstige infectie waarvoor direct ziekenhuisopname noodzakelijk is. Datzelfde geldt voor uitbreiding van de infectie naar het bloed. Dat kan namelijk leiden tot sepsis (bloedvergiftiging). Ten slotte is het mogelijk dat de infectie leidt tot ophoping van pus rondom de navel. In dat geval wordt gesproken van een navelabces.

Preventie

Een ontsteking van de navelstomp bij pasgeboren baby’s kan meestal worden voorkomen door de navelstomp schoon en droog te houden.

Synoniemen

navelontsteking, ontsteking van de navel, omphalitis, omfalitis, ontstoken navelstomp, ontsteking van de navelstomp, navelstompontsteking

Engelse vertaling

omphalitis, omphalitis of newborn, inflammation of the umbilical cord stump in the neonatal newborn period

Duitse vertaling

Nabelentzündung, Omphalitis, Bauchnabelentzündung

Verder lezen / Referenties

  • TP Kelder, KM van Asselt, A Navas Canete, LB van der Aa, EP Buddingh en JS Renes, ‘Een zuigeling met een gecompliceerde navelontsteking‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 13 mei 2022; 166(19): pagina’s 14-17.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven