Ontstoken hartzakje

Bijgewerkt op 15 januari 2025 door Simpto.nl

Wat is een ontstoken hartzakje (pericarditis)?

Een ontstoken hartzakje is een ontsteking van het vlies dat rondom het hart zit. Dit vlies wordt ‘pericard’ genoemd. De medische term voor een ontsteking van het hartzakje is daarom ‘pericarditis’.

Welke vormen zijn er?

Constrictieve pericarditis

Hierbij is het hartzakje verdikt en stugger dan normaal. Het gevolg is dat het hart niet goed kan bewegen in het hartzakje. Hierdoor wordt het moeilijker voor het hart om bloed door het lichaam te pompen.

Kijk voor meer informatie op de webpagina over constrictieve pericarditis.

Syndroom van Dressler

Een speciale vorm van pericarditis is het syndroom van Dressler. Hierbij ontstaat een ontsteking van het hartzakje na beschadiging van het hart en/of het hartzakje, bijvoorbeeld door een hartaanval of ingreep aan het hart.

Kijk voor meer informatie op de webpagina over het syndroom van Dressler.

Welke oorzaken zijn er?

Ontsteking van het hartzakje kan op verschillende manieren ontstaan. De aandoening wordt meestal veroorzaakt door een bacterie of een virus. In dat geval wordt gesproken van respectievelijk een ‘bacteriële pericarditis’ of een ‘virale pericarditis’.

Er zijn echter vele aandoeningen die aanleiding kunnen geven tot een ontsteking van het hartzakje. Hieronder een overzicht. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks vanwege die oorzaak een ontsteking van het hartzakje krijgen.

• hartaanval (myocardinfarct) – 820
• hartaanval van de voorwand van het hart (voorwandinfarct) – 500
• reuma (reumatoïde artritis) – 474
• hartaanval van de onderwand van het hart (onderwandinfarct) – 150
• ziekte van Pfeiffer (mononucleosis infectiosa) – 80
• gebruik van doxorubicine – 60
• infectie met het cytomegalovirus (cytomegalie) – 50
• ziekte van Kawasaki (mucocutaan lymfklier syndroom) – 41
• SLE (lupus) – 30
• infectie in het hart (infectieuze endocarditis) – 28
• hartaanval van de achterwand van het hart (achterwandinfarct) – 20
• acuut reuma – 11
• postcardiotomie syndroom – 11
• chronische Q-koorts – 8
• gebruik van cabergoline (Dostinex) – 7
• polyarteritis nodosa – 5
• mixed connective tissue disease – 4
• ziekte van Wegener (granulomatose met polyangiitis) – 3
• Middellandse zeekoorts (familiaire mediterrane koorts) – 2
• ziekte van Bornholm – 2
• dermatomyositis – 2
• gebruik van methyldopa – 2
• gebruik van sulfasalazine – 1,3
• ECHO-virusinfectie – 0,9
• gebruik van mesalazine (Asacol, Pentasa, Salofalk) – 0,9
• rattenbeetziekte (streptobacillose) – 0,8
• urticariële vasculitis – 0,8
• ziekte van Whipple – 0,5
• gebruik van Victrelis (boceprevir) – 0,2
• amoebenabces van de lever – 0,2
• ziekte van Erdheim-Chester – 0,2
• lassakoorts – 0,1
• chikungunya – 0,1
• MERS (MERS-CoV infectie) – 0,1
• syndroom van Cogan (Cogan-I-syndroom) – 0,1
• ziekte van Degos (maligne atrofische papulose) – 0,03
• gebruik van Bosulif (bosutinib) – 0,01

Welke symptomen geeft het?

Een ontstoken hartzakje kan leiden tot de volgende klachten:

• pijn op de borst
  • wordt erger bij platliggen
  • wordt minder bij zitten en vooroverbuigen

Complicaties

Ontsteking van het hartzakje kan leiden tot ophoping van vocht in het hartzakje. Als deze ophoping van vocht steeds verder toeneemt zal het hartzakje steeds strakker gespannen staan. De druk in het hartzakje zal toenemen. Door deze verhoogde druk wordt het voor het harts steeds moeilijker om te pompen. Dit leidt tot een toestand die ‘harttamponade’ wordt genoemd. Harttamponade is een ernstige aandoening omdat het leidt tot een slechte werking van het hart (hartfalen).

Synoniemen

Andere namen voor ontstoken hartzakje zijn ontsteking hartzakje, hartzakje ontsteking, pericarditis, ontsteking van het hartzakje, en pericardontsteking.

Engelse vertaling

pericarditis