Bijgewerkt op 26 november 2024 door Simpto.nl
Wat is het notenkraker syndroom?
Het notenkraker syndroom is een aandoening die wordt veroorzaakt door beknelling van de linker nierader (vena renalis) tussen de grote lichaamsslagader (aorta) en de bovenste darmslagader (arteria mesenterica superior). Dit kan tot verschillende symptomen en ziekteverschijnselen leiden. De aandoening werd in 1950 voor het eerst beschreven.
De naam ‘notenkraker’ is afkomstig van beeldvormend onderzoek (venogram) waarbij (met enige verbeelding) sprake lijkt van een notenkraker die een noot (de nierader) vastklemt. Dit wordt ook wel notenkraker fenomeen genoemd.
Wat is de oorzaak?
Notenkraker syndroom wordt veroorzaakt door beknelling van de linker nierader (vena renalis). Meestal ontstaat de beknelling door een anatomische variant waarbij de nierader bekneld raakt tussen de grote lichaamsslagader (aorta) en de bovenste darmslagader (arteria mesenterica superior). Soms is sprake van beknelling tussen de grote lichaamsslagader en de wervelkolom. Heel soms wordt de beknelling veroorzaakt door een andere aandoening, zoals bijvoorbeeld alvleesklierkanker, een gezwel in het retroperitoneum (retroperitoneale tumor), of een verwijding van de aorta (aneurysma van de aorta).
Mensen met het notenkraker syndroom zijn vaak lang en slank van postuur. Vanwege dit postuur is de ruimte tussen de grote lichaamsslagader (aorta) en de bovenste darmslagader (arteria mesenterica superior) nauwer.
Welke symptomen geeft het?
De volgende symptomen en ziekteverschijnselen kunnen voorkomen:
- pijn in de zij
- meestal pijn in de linker zij
- buikpijn
- kan voorkomen tijdens geslachtsgemeenschap
- pijn in het bekken
- bloed in de urine (hematurie), met als gevolg:
- rode of roze urine
- bloedarmoede (anemie)
- pijn in de linker zaadbal
Verder kunnen door de stuwing spataders in de gonadale venen ontstaan.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten, het postuur van de patient, en de resultaten van laboratoriumonderzoek. Om de diagnose te kunnen stellen is beeldvormend onderzoek nodig.
Laboratoriumonderzoek
In het bloed kan sprake zijn van bloedarmoede (anemie). Bij onderzoek van de urine worden vaak rode bloedcellen (erytrocyten) aangetroffen. Ook kan het eiwit gehalte in de urine verhoogd zijn.
Beeldvormend onderzoek
De aandoening kan worden vastgesteld met echo-doppler onderzoek, CT-scan, en MRI-scan. CT-scan wordt vaak gedaan om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten. Om de diagnose te bevestigen kan venografie worden gedaan. Daarbij wordt contrastvloeistof in de aderen gespoten. Vervolgens wordt een rontgenfoto gemaakt. Hierop is de vernauwing van de linker nierader goed zichtbaar.
Wat is de behandeling?
De behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten. Bij weinig of geen klachten kan een afwachtend beleid worden gevoerd. Bij serieuze klachten kunnen verschillende behandelingen worden ingezet. In de vernauwde ader kan een buisje (‘stent’) worden geplaatst om de ader open te houden. Om de vorming van stolsels (trombose) tegen te gaan worden antistollingsmiddelen voorgeschreven.
Ook kan middels een operatie de positie van de nierader worden aangepast zodat deze niet meer in de knel komt te zitten. Wanneer het notenkraker syndroom leidt tot vorming van spataders in de gonadale venen kunnen deze bloedvaten middels embolisatie worden dichtgemaakt.
Synoniemen
notenkrakersyndroom, notenkrakerfenomeen
Engelse vertaling
nutcracker syndrome, nutcracker phenomenon, renal vein entrapment syndrome, left renal vein entrapment syndrome, mesoaortic compression of the left renal vein
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht? Dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kan een uitgebreide discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over Tarlov cyste of de webpagina over semaglutide.
Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Dat gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl zijn gezien. Daar kan enige tijd overheen gaan.