Bijgewerkt op 6 september 2022
Wat is neonatale lupus?
Neonatale lupus is een zeer zeldzame aangeboren aandoening die kan leiden tot huidafwijkingen en andere symptomen. Ook kan een zogenaamd hartblok optreden. De aandoening komt voor bij baby’s van moeder met een aanleg voor het krijgen van lupus erythematodes (SLE). De aandoening wordt ook neonataal lupussyndroom of neonatale lupus erythematodes genoemd.
Wat is de oorzaak?
Neonatale lupus kan ontstaan als vrouwen met een aanleg voor SLE zwanger raken. SLE is een zogenaamde auto-immuunziekte. Dat is een ziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen onderdelen van het eigen lichaam. Dergelijke antistoffenworden ook wel auto-antistoffen genoemd. Ze bevinden zich in het bloed van de moeder en kunnen zo, via de placenta, worden overgedragen op het ongeboren kind. Bij het kind kunnen deze auto-antistoffen schade aanrichten aan verschillende organen en weefsels. Bij de moeder zelf hoeft de diagnose SLE niet per se gesteld te zijn.
Welke symptomen geeft het?
Neonatale lupus leidt tot kenmerkende afwijkingen aan de huid. Meestal gaat het om rode vlekken. De vlekken kunnen op verschillende plekken van het lichaam ontstaan, maar zitten meestal op het hoofd en in het gezicht. Roodheid van de oogleden is een kenmerkend symptoom voor deze aandoening. De oogleden kunnen daarbij ook opgezwollen zijn. Bij de meeste baby’s ontstaan de huidafwijkingen in de eerste weken na de geboorte en verdwijnen ze na enkele maanden vanzelf. Heel soms blijven de huidafwijkingen langere tijd bestaan.
Naast de huidafwijkingen kunnen ook andere symptomen optreden. Een aantal kinderen met neonatale lupus zal ook hartproblemen krijgen. Meestal gaat het dan om een zogenaamde geleidingsstoornis waarbij de prikkelgeleiding door het hart verstoord is. Dit wordt een hartblok genoemd. Andere problemen die op kunnen treden zijn aantasting van de lever, een opvallend groot hoofd (macrocefalie) en afwijkingen in het bloed. Het gaat dan vooral om afwijkingen in het aantal bloedcellen, waaronder een afname van het aantal rode bloedcellen (anemie), een afname van het aantal neutrofiele granulocyten (neutropenie), en een afname van het aantal bloedplaatjes (trombocytopenie).
Wat is de behandeling?
Bij baby’s die een hartblok krijgen kan het nodig zijn een pacemaker te implanteren.
Synoniemen
lupussyndroom bij pasgeboren baby, neonataal lupussyndroom, neonataal lupus syndroom, neonatale lupus erythematosus
Engelse vertaling
Verder lezen / Referenties
- SJ van der Lely, AA Meesters, NH Buter, ‘Een pasgeborene met huidafwijkingen’, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 26 augustus 2022; 166(34): pagina 35.
- Online rapport ‘Neonatal Lupus‘ van de NORD Rare Diseases Database.