Nefrocalcinose

Bijgewerkt op 16 februari 2022 door Simpto.nl

Wat is nefrocalcinose?

Nefrocalcinose is verkalking van de nieren. Het kan ertoe leiden dat de nieren slechter gaan werken. Meestal wordt het ontdekt op een röntgenfoto van de buik. Er zijn veel verschillende oorzaken voor het ontstaan van nefrocalcinose.

Welke oorzaken zijn er?

Hieronder een lijst van oorzaken van nefrocalcinose. Het getal achter de oorzaak is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks vanwege die oorzaak verkalkingen in de nier(en) krijgt.

• verhoogd calcium gehalte in het bloed (hypercalciëmie) – 420
• vroeggeboorte – 390
• te snel werkende bijschildklier (hyperparathyreoïdie) – 364
• goedaardig gezwel van de bijschildklier (bijschildklieradenoom) – 296
• vitamine D-vergiftiging (hypervitaminose D) – 242
• sarcoïdose – 157
• chronische nierbekkenontsteking (chronische pyelonefritis) – 148
• gebruik van vitamine D – 60
• ziekte van Kahler (multipel myeloom) – 53
• chronische interstitiële nefritis – 24
• renale tubulaire acidose type I – 19
• renale tubulaire acidose type II – 19
• sponsnieren (medullaire cystenieren) – 16
• melk-alkali syndroom – 14
• gebruik van furosemide (Lasix) – 14
• amyloïdose – 12
• afsterven van nierpapillen (nierpapilnecrose) – 10
• beta-thalassemie – 4
• taaislijmziekte – 2
• ziekte van Dent 1 (X-gebonden hypercalciurische nefrolithiasis door een mutatie in het CLCN-5 gen) – 2
• plasmocytoom – 2
• hyperoxalurie – 1
• ziekte van Dent 2 (X-gebonden hypercalciurische nefrolithiasis door een mutatie in het OCRL1-gen) – 1
• loin pain hematuria-syndroom – 0,8
• apparent mineralocorticoid excess-syndroom – 0,6
• gebruik van etacrynezuur (Edecrin) – 0,6
• ziekte van Wilson (hepatolenticulaire degeneratie) – 0,6
• syndroom van Gitelman – 0,5
• erfelijke amyloïdose van de nier (hereditaire renale amyloïdose) – 0,2
• primaire hyperoxalurie – 0,2
• hypofosfatasie – vroeg-infantiele vorm – 0,1
• ziekte van Von Gierke (glycogeenstapelingsziekte type I) – 0,1
• tekort aan het enzym 11-beta-hydroxylase (11-beta hydroxylase deficiëntie) – 0,2
• GAPO syndroom – 0,1
• berylliose (berylliumintoxicatie) – 0,1
• syndroom van Bartter – 0,02
• syndroom van Liddle – 0,02

Symptomen nefrocalcinose

Verkalkingen in de nieren geven op zich meestal niet of nauwelijks symptomen. Als de verkalkingen zich uitbreiden kunnen de nieren op den duur slechter gaan werken. Ook kunnen niersteentjes ontstaan en klachten geven.

De volgende symptomen kunnen optreden:

• Koorts, eventueel met koude rillingen
• Misselijkheid, eventueel met overgeven
• Pijn in de zij
• Pijn in de lies
• Pijn in de zaadbal
• Roze of rode verkleuring van de urine door bloed in de urine (hematurie)
• Moeheid
• Minder plassen

De verkalkingen kunnen het gevolg zijn van een verhoogd calcium gehalte in het bloed (hypercalciëmie). Als dat het geval is kunnen symptomen optreden die het gevolg zijn van de hypercalciëmie. Klachten kunnen dan zijn:

• Moeheid
• Zich zwak voelen
• Darmverstopping
• Veel dorst
• Verminderde eetlust
• Depressieve gevoelens
• Misselijkheid
• Slapeloosheid
• Vaak plassen
• Veel plassen

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Nefrocalcinose wordt meestal bij toeval ontdekt als vanwege een andere reden een röntgenfoto van de buik wordt gemaakt. Hierop zijn de verkalkingen meestal goed zichtbaar.

Op de röntgenfoto hieronder zijn beide nieren verkalkt.

Voordat verkalkingen in de nier zichtbaar zijn op een röntgenfoto kunnen ze toch al aanwezig zijn. Dat kan alleen worden vastgesteld met behulp van een nierbiopsie. Hierbij wordt een klein stukje weefsel weggenomen uit de nier. Dit wordt door een patholoog-anatoom onder de microscoop bekeken. Daarbij zijn de verkalkingen zichtbaar.

Behalve op een röntgenfoto zijn verkalkingen van de nieren ook goed zichtbaar met echografie en op een CT-scan.

Wat is de behandeling?

De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Als de oorzaak bijvoorbeeld een bijschildklieradenoom is kan de behandeling bestaan uit een operatie waarbij de bijschildkliertjes worden verwijderd.

Een verhoogd calcium gehalte in het bloed (hypercalciëmie) en een verhoogd calcium gehalte in de urine (hypercalciurie) kunnen met geneesmiddelen worden behandeld.

Als tevens nierstenen aanwezig zijn kan de daarvoor gebruikelijke therapie worden ingesteld.

Andere talen

Engelse vertaling

nephrocalcinosis

Duitse vertaling

Nephrokalzinose

Verder lezen / Referenties

• S Habbig, BB Beck & B Hoppe, ‘Nephrocalcinosis and urolithiasis in children’, gepubliceerd in Kidney International van 2011; 80: pagina’s 1278-1291.

Synoniemen

Andere namen voor nefrocalcinose zijn calcinose van de nieren, kalkneerslag in de nieren, verkalking van de nieren, verkalking in de nieren, verkalkte nieren en kalkopslag in de nieren.