Bijgewerkt op 14 december 2021 door Simpto.nl
Wat is necrotiserende fasciitis?
Necrotiserende fasciitis is een ernstige infectie van weefsel onder de huid. De infectie wordt veroorzaakt door bacteriën. De medische naam voor deze aandoening is ‘fasciitis necroticans’. Dit artikel gaat over oorzaak, symptomen, diagnose, behandeling en beloop van necrotiserende fasciitis.
Wat is de oorzaak?
Necrotiserende fasciitis onstaat meestal na een klein wondje, bijvoorbeeld de buikwand, tussen geslachtsorgaan en anus, aan de hand of de voet. Via het wondje komt een bacterie het lichaam binnen. Meestal is dat een streptokok of de Stafylococcus aures-bacterie. De bacterie infecteert het weefsel onder de huid, namelijk het onderhuidse vetweefsel en onderhuidse bindweefsel, waaronder de zogenaamde spierschede. De medische naam voor spierschede is ‘fascia’. Vandaar de naam ‘fasciitis’ (ontsteking van de spierschede) voor deze aandoening. De term ‘necroticans’ slaat op het afsterven van het onderhuidse weefsel. De term ‘necrose’ betekent ‘afsterven’.
Waarom sommige mensen niet ziek worden na infectie is nog niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk heeft het te maken met erfelijke weefselkenmerken die iemand gevoeliger maken voor het ontwikkelen van necrotiserende fasciitis.
Welke symptomen geeft het?
Necrotiserende fasciitis begint meestal met een klein wondje. Soms is het wondje zo klein dat het niet eens opvalt. Vervolgens ontstaat ter plekke van het wondje een zwelling. Dit kan gepaard gaan met flinke pijn. Naarmate de infectie zich onder de huid uitbreidt nemen de klachten toe.
De infectie kan ook uitbreiden naar het bloed. Dan kan sepsis (infectie van het bloed) ontstaan. Dit kan weer leiden tot septische shock, een potentieel levensbedreigende aandoening.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek en de resultaten van bloedonderzoek en afwijkingen bij beeldvormend onderzoek. De diagnose wordt bevestigd door het aantonen van de bacterie die de aandoening veroorzaakt.
Bij bloedonderzoek zijn de zogenaamde ontstekingsparameters verhoogd. Bij lichamelijk onderzoek kan vaak een krakend geluid (crepitaties) worden gehoord bij indrukken van de huid. Dit wordt veroorzaakt door gasvorming in het onderhuidse bindweefsel. Dit kan ook worden gezien op een CT-scan.
Wat is de behandeling?
De behandeling van necrotiserende fasciitis bestaat uit een operatie waarbij afgestorven weefsel wordt verwijderd en toediening van antibiotica. Als de infectie leidt tot septische shock moet dit ook direct behandeld worden.
Operatie
In principe moet zo snel mogelijk al het necrotische (afgestorven) weefsel verwijderd worden. Dit is om verdere uitbreiding van de infectie tegen te gaan.
Antibiotica
Om de bacteriën te doden of onschadelijk te maken worden antibiotica toegediend.
Behandeling septische shock
De behandeling van septische shock bestaat uit (1) verhogen van de bloeddruk, (2) wegnemen van de oorzaak van de infectie en (3) behandeling met antibiotica. Verhogen van de bloeddruk gebeurt in eerste instantie met toediening van vocht. Dit gebeurt via een infuus of een zogenaamde centraal veneuze katheter zodat het vocht direct in de bloedbaan terechtkomt. Als de bloeddruk hiermee onvoldoende stijgt worden geneesmiddelen toegediend die de bloedvaten samenknijpen (‘vasopressoren’). Het samenknijpen van de bloedvaten leidt tot verhoging van de bloeddruk.
Synoniemen
Andere namen voor necrotiserende fasciitis zijn fasciitis necroticans, necrotiserende weke delen infectie en NWDI.
Referenties
- LJM Kursten, A Visser, M Emous en H Lameijer, ‘Een patient met een dik, rood been‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 1 december 2018; 162(48): pagina’s 28-34.
- MR Filbin, DC Ring ea, ‘Case 2-2009: A 25-Year-Old Man with Pain and Swelling of the Right Hand and Hypotension’, gepubliceerds in the New England Journal of Medicine van 15 januari 2009; 360:3: pagina’s 281-290.
- L van Montfort, J van Unen en R van der Laan, ‘Supraventriculaire tachycardie‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 7 januari 2016: pagina 25.