Bijgewerkt op 12 april 2023
Wat is pyomyositis?
Pyomyositis is een zeldzame aandoening waarbij infectie van één of meer spieren vaak leidt tot ophoping van pus in die spieren (spierabces). In de meeste gevallen gaat het om een infectie met bacteriën. Het is een ernstige aandoening die goed behandeld kan worden met antibiotica. Onbehandelde pyomyositis kan ernstig verlopen en leiden tot overlijden. Daarom is het van belang tijdig de juiste diagnose te stellen en snel te beginnen met de behandeling.
Hoe vaak komt het voor?
Pyomyositis is een zeldzame aandoening. Het is niet precies bekend hoe vaak deze aandoening in Nederland wordt vastgesteld. Waarschijnlijk gaat het om maximaal 100 gevallen per jaar. De aandoening komt vaker voor in tropische landen.
Pyomyositis kan op alle leeftijden voorkomen. De aandoening komt echter opvallend vaak voor bij kinderen. De aandoening komt iets vaker voor bij jongens/mannen dan bij meisjes/vrouwen
Wat is de oorzaak?
Pyomyositis wordt veroorzaakt door een infectie met bacteriën. Meestal gaat het om een bacterie die Staphylococcus aureus wordt genoemd. Deze bacterie komt van nature voor op de huid. Wanneer de bacterie om een of andere reden in het lichaam terecht komt kunnen infecties ontstaan. Dit gebeurt eerder bij mensen met een verminderde weerstand.
In zeldzame gevallen wordt pyomyositis veroorzaakt door andere bacteriën, zoals bijvoorbeeld gonokokken.
Primair vs secundair
Pyomyositis kan worden onderverdeel in primair of secundair. Bij primaire pyomyositis bereikt de bacterie de spier door versleping van bacterien via het bloed vanuit een andere infectiehaard. Secundaire pyomyositis ontstaat doordat bacterien lokaal via de huid in de spieren terecht komen.
Risicofactoren
Er zijn verschillende omstandigheden en aandoeningen die leiden tot een verhoogde kans op het krijgen van pyomyositis. Dergelijke risicofactoren zijn onder andere:
- tropisch klimaat – pyomyositis komt vaker voor in landen met een (sub)tropisch klimaat;
- verminderde weerstand, zoals bijvoorbeeld door:
- verwonding aan de spier(en)
- zware lichamelijke inspanning – dit kan leiden tot zowel een verminderde weerstand en tot schade aan spierweefsel
- infectie van de huid – met name infecties die worden veroorzaakt door Staphylococcus aureus
- gebruik van drugs of geneesmiddelen per injectie – door de injectie kunnen bacterien van de huid makkelijker het lichaam binnendringen
Welke symptomen geeft het?
Pyomyositis kan leiden tot klachten op de plek van de infectie, zoals pijn in de spier, spierkramp en lokale zwelling. Dat kan weer leiden tot aantasting van de functie van de betreffende spieren, bijvoorbeeld moeite met lopen. Daarnaast kunnen algemene symptomen optreden, zoals een verhoogde lichaamstemperatuur tot hoge koorts. Pyomyositis komt voor in grotere spieren, zoals bijvoorbeeld in de spieren van het dijbeen en de bilspieren.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten en lichamelijk onderzoek. Omdat de symptomen vaak vaag zijn en ook bij andere ziektes kunnen passen zal meestal aanvullend onderzoek nodig zijn om de diagnose te kunnen stellen. Bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek kunnen helpen bij het achterhalen van de juiste diagnose. De diagnose kan worden bevestigd door de bacterie aan te tonen die de infectie veroorzaakt.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan de arts aanwijzingen krijgen dat het gaat om een abces. Vaak is dan onder de huid een stevige zwelling te palperen (voelen). Daarnaast zijn soms gezwollen lymfeklieren voelbaar in de buurt van de infectie.
Bloedonderzoek
Bloedonderzoek laat meestal een toename van de zogenaamde ontstekingsparameters zien. Dat komt echter bij veel andere aandoeningen voor en is dus niet kenmerkend voor pyomyositis. Verder is het creatine kinase (CK) gehalte in het bloed vaak verhoogd. Dat duidt op aantasting van spieren. Het is ook niet kenmerkend voor pyomyositis maar geeft wel aan dat er sprake is van een aandoening van de spieren.
Beeldvormend onderzoek
Beeldvormend onderzoek is meestal nodig om de juiste diagnose te kunnen stellen. Met behulp van echoscopie of MRI-scanning kunnen abcessen in spieren worden aangetoond.
Bacteriologisch onderzoek
De diagnose wordt bevestigd door de bacterie aan te tonen die de infectie veroorzaakt. Zo kan onder geleide van echoscopie een abces worden aangeprikt. Daarbij kan pus worden opgezogen. Dit kan vervolgens in een bacteriologisch of microbiologisch laboratorium worden gekweekt. Op een voedingsbodem zullen aanwezige bacteriën gaan groeien. Ook kan daarbij bepaald worden voor welke antibiotica de bacteriën gevoelig zijn. Dat helpt weer bij het bepalen van de juiste behandeling.
Wat is de behandeling?
Pyomyositis kan worden behandeld met antibiotica. Als er sprake is van abcesvorming zal worden beoordeeld of het abces kan worden gedraineerd.
Antibiotica
Antibiotica kunnen als capsule of tablet worden ingenomen. Maar bij ernstige infecties worden antibiotica vaak via een infuus direct in het bloed toegediend. Behandeling met antibiotica wordt meestal enkele weken voortgezet.
Drainage
Daarnaast worden abcessen meestal gedraineerd. Dat betekent dat tijdens een operatieve ingreep in het abces wordt gesneden zodat de pus kan afvloeien.
Beloop en prognose
Pyomyositis kan verschillende ernstige complicaties geven, waaronder sepsis (infectie van het bloed), septische shock, en aantasting van organen, waaronder de nieren.
Engelse vertaling
pyomyositis, tropical pyomyositis, myositis tropicans, primary pyomyositis, tropical myositis, infectious pyomyositis, pyogenic myositis, suppurative myositis, myositis purulenta tropica, myositis tropicans, epidemic abscess, pyomyositis, bacterial pyomyositis