Bijgewerkt op 18 april 2023
Wat is migraine?
Migraine is een zeer veel voorkomende oorzaak van hoofdpijn. De hoofdpijn komt voor in aanvallen die meestal enkele uren tot enkele dagen duren.
Een andere naam die wel wordt gebruikt voor migraine is ‘schele hoofdpijn’.
Hoe vaak komt ’t voor?
Ongeveer twee miljoen mensen in Nederland hebben in meerdere of mindere mate last van migraine. Dat is zo’n 12,5% van de bevolking.
Bij wie?
Migraine komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook kinderen kunnen migraine hebben.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten kunnen voorkomen bij mensen met migraine:
- ernstige hoofdpijn die voorkomt in aanvallen en vaak éénzijdig is; de aanvallen duren van enkele minuten tot vele uren of zelfs dagen;
- misselijkheid en overgeven tijdens de hoofdpijnaanval; ook diarree kan voorkomen;
- overgevoeligheid voor licht en/of geluid gedurende de hoofdpijnaanval;
- soms gaat aan een aanval een zogenaamde ‘aura’ vooraf; hiermee worden verschillende verschijnselen bedoeld zoals lichtflitsen of schitteringen, het zien van donkere vlekken of vervormde beelden, tintelingen, of soms het optreden van een spraakstoornis;
- soms gaat een hoofdpijnaanval gepaard met uitval van het gevoel, of zelfs verlamming, aan één zijde van het lichaam; dit wordt ‘migraine accompagnée’ genoemd.
Vaak worden de klachten uitgelokt door bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld slaaptekort, menstruatie, of het eten van bepaalde voedingsmiddelen.
Wat is de oorzaak?
Er bestaan verschillende theorieën over het ontstaan van migraine-aanvallen. Voorheen werd gedacht dat de aanvallen uitsluitend werden veroorzaakt door samenknijpen van bloedvaten in de hersenen.
Tegenwoordig gaat men ervan uit dat zenuwcellen (neuronen) in de hersenstam een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van een aanval. Bepaalde prikkels (zie onder ‘risicofactoren’) zou leiden tot verwijding van bloedvaten in de hersenen.
CGRP
In 1982 werd een stofje ontdekt dat een belangrijke rol lijkt te spelen bij het ontstaan van migraine-aanvallen. Dit stofje werd ‘calcitonine gene related peptide’, oftewel ‘CGRP’ genoemd.
CGRP komt voor in zenuwweefsel, en dan vooral in bepaalde delen van de hersenen. Het oefent zijn werking uit door te binden aan zogenaamde ‘CGRP-receptoren’. Dat zijn minuscule structuurtjes die onder meer zitten op zenuwcellen in de wanden van bloedvaten in de betreffende hersengebieden.
Als CGRP aan de CGRP-receptor bindt komt een chemisch proces op gang dat ertoe leidt dat spiervezeltjes in de bloedvatwand ontspannen. Hierdoor zullen de bloedvaten in de betreffende hersengebieden wijder worden.
Bij een migraine-aanval blijkt het gehalte aan CGRP in de hersenvaten verhoogd te zijn. Dat zorgt dus voor extra verwijding van bloedvaten in de hersenen.
Er zijn tegenwoordig geneesmiddelen die de CGRP-receptor blokkeren. Deze zogenaamde CGRP-receptorantagonisten helpen voorkomen dat een migraine-aanval op gang komt.
Risicofactoren
Stress kan een rol spelen bij het ontstaan van een migraine aanval.
Omdat migraine vaker voorkomt bij vrouwen, en met name voor de menstruatie (ongesteldheid), spelen vrouwelijke hormonen waarschijnlijk ook een rol.
Er zijn zeldzame vormen van migraine bekend waarbij de oorzaak gelegen is in een erfelijke afwijking. Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde ‘familiaire hemiplegische migraine’. Afwijkingen in het erfelijk materiaal, de genen, zou ook een rol kunnen spelen bij gewone migraine. Het zou dan gaan om een afwijking op chromosoom 19.
Gebruik van bepaalde voedingsmiddelen kan een migraine aanval uitlokken. Met name chocolade is hierom berucht. Ook andere factoren kunnen vooraf gaan aan een migraine aanval, namelijk inspanning, angst of spanning, ontspanning na stress, fel licht, alcohol (rode wijn met name), vasten (of het missen van een maaltijd), menstruatie (ongesteldheid), en gebruik van oestrogenen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Meestal zal de arts naar aanleiding van de klachten de diagnose ‘migraine’ kunnen stellen en is aanvullend onderzoek niet nodig.
Wat is de behandeling?
Migraine wordt behandeld met geneesmiddelen. In eerste instantie zal meestal paracetamol worden voorgeschreven. Als dit niet of onvoldoende helpt komen ontstekingsremmende pijnstillers van de groep van NSAIDs in aanmerking. Als ook die niet goed werkzaam zijn wordt meestal een middel voorgeschreven uit de groep van triptanen, zoals rizatriptan, sumatriptan en zolmitriptan. Deze middelen zijn speciaal bedoeld voor de behandeling en preventie van migraine-aanvallen. Als ook verschillende triptanen niet of onvoldoende werken kan het middel lasmiditan worden voorgeschreven.
Een geheel nieuwe groep middelen zijn de zogenaamde ‘CGRP-receptor antagonisten‘, zoals Aimovig (erenumab). Lees verder over dit middel op de webpagina over Aimovig.
Beloop en prognose
Migraine begint soms op jonge leeftijd (< 10 jaar) en eigenlijk altijd bij een leeftijd jonger dan 40 jaar. Sommigen krijgen slechts enkele migraine aanvallen in hun leven, anderen meerdere per jaar. Meestal neemt het aantal aanvallen af na de leeftijd van 50 jaar en ook tijdens zwangerschap.
Een migraine aanval komt meestal in één à twee uur opzetten en duurt meestal 12 tot 48 uur. De zogenaamde aura die vooraf gaat aan de hoofdpijn duurt meestal 20-40 minuten.