Bijgewerkt op 7 februari 2023
Wat is een middenrifverlamming?
Middenrifverlamming is een aandoening waarbij het middenrif niet goed beweegt. Omdat het middenrif een belangrijke rol speelt bij de ademhaling geeft verlamming van het middenrif vaak kortademigheid (benauwdheid). De medische naam voor middenrifverlamming is diafragmaparalyse.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten kunnen voorkomen:
- kortademigheid
- s’ ochtends vaak hoofdpijn door slechte ademhaling en daardoor slechte zuurstofvoorziening van de hersenen gedurende de nacht
- overdag vaak moeite met concentreren en slaperig
Pulmonale hypertensie en cor pulmonale met hartfalen kunnen in een later stadium ontstaan. Wanneer de middenrifverlamming ontstaat tijdens een operatie kunnen na de operatie verschillende klachten ontstaan, zoals aspiratie van speeksel, speekselretentie doordat niet opgehoest kan worden, met als mogelijk gevolg het ontstaan van een longontsteking.
Welke oorzaken zijn er?
Er zijn vele oorzaken voor het ontstaan van een middenrifverlamming. Ten eerste kan middenrifverlamming ontstaan door beschadiging van de zenuw die het middenrif verzorgt. Dit is de zogenaamde middenrifzenuw of nervus phrenicus. Dit kan gebeuren door een ongeval, tijdens een operatie, door radiotherapie, of doordat een tumor in de zenuwen ingroeit. Bij open hartchirurgie waarbij het hart wordt gekoeld kan ook verlamming ontstaan van de middenrifzenuw.
Verder kan de middenrifzenuw aangetast raken, bijvoorbeeld door multipele sclerose, amyotrofische laterale sclerose, myasthenia gravis of polyneuropathie. Tenslotte kan de middenrifspier zelf zijn aangetast, bijvoorbeeld door spierziekten als de ziekte van Duchenne, de ziekte van Pompe of dystrophia myotonica.
Naast beschadiging of aantasting van de middenrifzenuw kan verlamming van het middenrif ook optreden door een dwarslesie.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Paradoxale beweging van de buikwand met de ademhaling, vooral bij liggen goed zichtbaar. Vermindering van de gemeten vitale capaciteit (VC) in de liggende ten opzichte van de zittende houding. Op de rontgenfoto staat het middenrif hoger dan normaal. Bij rontgendoorlichting is de beweeglijkheid van het middenrif afgenomen. Meestal zal ook bloedonderzoek gedaan worden om het zuurstofgehalte in het bloed te meten. Dit gebeurt door middel van een zogenaamde arteriepunctie. Bij ernstige verlamming van het middenrif kan het zuurstof gehalte van slagaderlijk bloed verlaagd en het koolzuur gehalte verhoogd zijn.
Synoniemen
verlamming van het middenrif, diafragmaparalyse, paralyse van het diafragma
Engelse vertaling
paralysis of the diaphragm
Duitse vertaling
Zwerchfelllähmung, Lähmung des Zwerchfells, Zwerchfellparese