Bijgewerkt op 3 april 2023
Wat is een mictiecollaps?
Artsen spreken van een ‘mictiecollaps’ of ‘mictiesyncope’ als iemand flauwvalt tijdens of direct na het plassen. ‘Mictie’ betekent ‘met betrekking tot plassen’, en ‘collaps’ betekent ‘flauwvallen’.
Wat is de oorzaak?
Er zijn verschillende processen in het lichaam die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een mictiesyncope. Het gaat om processen die ertoe leiden dat de bloedtoevoer naar de hersenen tijdelijk sterk afneemt. Als de afname van de doorbloeding van de hersenen een bepaalde drempel passeert leidt tot tot verlies van bewustzijn (flauwvallen).
De volgende processen spelen een rol bij het ontstaan van mictiesyncope:
- Prikkeling van de nervus vagus (10de hersenzenuw)
- Verlaging van de bloeddruk bij opstaan uit een stoel of uit bed; dit wordt ‘orthostatische hypotensie’ genoemd;
- Legen van de urineblaas door plassen geeft als reflex dat de bloeddruk daalt
Prikkeling van de nervus vagus (10de hersenzenuw)
Een belangrijke onderliggende oorzaak is prikkeling van de zogenaamde nervus vagus. Dat is één van de hersenzenuwen. Prikkeling van de nervus vagus kan ontstaan bij mensen die moeten persen om uit te kunnen plassen. Dat komt regelmatig voor bij mannen boven de 55 jaar. Zij hebben vaak plasproblemen door een vergrote prostaat. Daardoor moeten ze persen om de urine uit te kunnen plassen.
Prikkeling van de nervus vagus leidt tot verlaging van de hartslag en verlaging van de bloeddruk. Het gevolg is dat het hart onvoldoende bloed door het lichaam kan pompen. Dit leidt onder andere tot een afname van de doorbloeding van de hersenen.
Flauwvallen ten gevolge van prikkeling van de nervus vagus wordt ook wel ‘vasovagale collaps’ genoemd. Mictiecollaps is dus een vasovagale
Symptomen mictiecollaps
Het meest kenmerkende symptoom van mictiecollaps is dat iemand op de WC flauwvalt.
Het verlies van bewustzijn kan gepaard gaan met klachten als:
- misselijkheid
- zweten
- bleek wegtrekken (grauw gelaat)
- snurkende ademhaling
- lage hartslag
Behandeling mictiecollaps
Voor partners of omstanders is een mictiecollaps vaak angstaanjagend. Dat kan ertoe leiden dat ‘112’ wordt gebeld. Het bewustzijnsverlies is echter vaak van korte duur en meestal zal iemand vervolgens snel weer herstellen.
Er is geen behandeling voor mictiesyncope. Mannen die een mictiesyncope hebben gehad wordt geadviseerd om zittend te plassen. Wel is het zinvol om een afspraak te maken bij de huisarts om een onderliggende oorzaak – bijvoorbeeld een ‘vergrote prostaat’ – uit te sluiten.
Synoniemen
Andere namen voor mictiecollaps zijn van mictiecollaps zijn mictie collaps en mictiesyncope.
Engelse vertaling
Duitse vertaling
Miktionssynkope