Merkelcelcarcinoom

Bijgewerkt op 30 september 2021

Wat is een merkelcelcarcinoom?

Een merkelcelcarcinoom is een kwaadaardig en snel groeiend gezwel van de huid. Het is een gezwel dat uitgaat van de zogenaamde ‘merkelcellen‘ in de huid.

Andere namen die worden gebruikt voor deze tumor zijn ‘merkelceltumor’, ‘merkelcelkanker’, en ‘cutaan APUDoom’.

merkelcelkanker
merkelcelcarcinoom

Hoe vaak komt het voor?

Merkelcelcarcinomen zijn zeldzaam. Deze diagnose wordt jaarlijks slechts zo’n 50-75 keer gesteld in Nederland.

Waar komt het voor?

Merkelcelcarcinomen kunnen in principe overal voorkomen maar zitten vooral in het gezicht (neus, wang, onderlip, voorhoofd, bovenste ooglid) of de hals. Daarna volgen hand, onderarm en onderbeen.

Bij wie komt het voor?

Merkelcelcarcinomen komen vooral voor bij oudere mensen, vooral in de leeftijdsgroep van 60-80 jaar. Ze worden slechts zelden gezien bij mensen die jonger zijn dan 50 jaar. Daarnaast komen ze vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en vaker bij mensen met een lichte huid dan bij mensen met een donkere huid.

Wat is de oorzaak?

De exacte oorzaak is niet goed bekend. Er zijn belangrijke aanwijzingen dat merkelceltumoren worden veroorzaakt door een bepaald virus, namelijk het Merkel-polyomavirus. Dit virus wordt namelijk bij 80% van de patiënten aangetroffen. De kans op het krijgen van de aandoening is verhoogd bij mensen die in hun leven veel in de zon zijn geweest.

Welke symptomen geeft het?

Merkelceltumoren zijn meestal ronde roodpaarse bultjes die vrij snel groeien. De tumor komt meestal voor op lichaamsdelen die veel blootstaan aan zonlicht: gezicht, voorhoofd, oogleden, oren, handen, onderarmen. Merkelceltumoren kunnen ook elders in het lichaam klachten veroorzaken doordat ze vaak uitzaaien.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een huidarts (dermatoloog) kan vaak aan het aspect van de tumor zien dat het om een merkelceltumor gaat. De diagnose kan worden bevestigd met een huidbiopsie. Hierbij wordt een stukje weefsel uit de huidafwijking geprikt en door een patholoog-anatoom onder de microscoop beoordeeld. Als de tumor al uitgezaaid is naar de lymfeklieren kan ook een stukje weefsel uit een aangetaste lymfeklier worden verwijderd, een zogenaamde lymfeklierbiopsie. In het weefsel ziet de patholoog tumorcellen. Ook kan een PCR-test worden gedaan om DNA van het Merkel-polyomavirus aan te tonen. Dit is bij zo’n 80% van de patiënten het geval.

Het is van belang om de diagnose zo snel mogelijk te stellen, zodat snel behandeld kan worden. Hoe langer wordt gewacht met de behandeling, hoe groter de kans dat de tumor uitzaait naar andere delen van het lichaam.

Wat is de behandeling?

De behandeling bestaat in eerste instantie uit een operatie waarbij het gezwel wordt verwijderd. De chirurg zal meestal besluiten om ook nog een gedeelte van het gezonde weefsel rondom de tumor te verwijderen omdat zich hier ook al kankercellen kunnen bevinden. Vaak wordt de plek van de tumor en het gebied daaromheen ook nog bestraald (radiotherapie) om kwaadaardige cellen in de omgeving van de tumor te doden.

Als de tumor is uitgezaaid wordt vaak chemotherapie gegeven. Een nieuwe vorm van behandeling is immuuntherapie met het middel pembrolizumab.

Beloop en prognose

Een merkelcelcarcinoom kan uitzaaiingen elders in het lichaam geven. Meestal zaait de tumor uit naar lymfeklieren in de omgeving van de tumor. Maar ook uitzaaiingen in de lever, de longen, de hersenen en het skelet komen voor. Hoe meer de tumor is uitgezaaid, des te slechter de prognose.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven