Bijgewerkt op 19 november 2023 door Simpto.nl
Wat is een melanoom van het oog?
Een melanoom van het oog is een kwaadaardig gezwel in het oog. Het is de meest voorkomende vorm van oogkanker bij volwassenen. Het gezwel gaat uit van de pigmentcellen (melanocyten) in het zogenaamde druifvlies van het oog. Het druifvlies (uvea) bestaat uit een zichtbaar deel (de iris), het straallichaam (corpus ciliare), en een deel dat in het oog zit (het regenboogvlies). Soms is het melanoom zichtbaar in de iris, maar vaak zit het gezwel in het oog.
De medische term voor melanoom van het oog is oculair melanoom. Omdat het gezwel uitgaat van het druifvlies van de oog (uvea) wordt vaak gesproken van een uveamelanoom. Als het melanoom in de iris zit wordt gesproken van ‘iris-melanoom’. Als het melanoom in regenboogvlies zit wordt gesproken van ‘choroïdea-melanoom’.
Wat is de oorzaak?
Het is niet goed bekend waardoor melanomen in het oog ontstaan. Ze kunnen, net als in de huid, ontstaan uit ophopingen van pigmentcellen (nevi). Waarom dat bij sommige nevi wel gebeurt en bij andere niet is onduidelijk. Wel lijken bepaalde afwijkingen in het DNA een verhoogde kans te geven op melanoom van het oog. Zo wordt bij ongeveer 40% van de patiënten een afwijking in het GNAQ-gen gevonden.
Mensen met het zogenaamde BAP1-geassocieerd tumorsyndroom hebben een verhoogd risico op het krijgen van een melanoom in het oog. Bij hen is sprake van een afwijking in het BAP1-gen.
Welke symptomen geeft het?
Als de iris is aangetast kan een donkere plek zichtbaar zijn in de iris. Soms is (vrijwel) de gehele iris verkleurd. Dat kan ertoe leiden dat beide ogen verschillend van kleur zijn. Dit wordt ‘heterochromie’ genoemd.
Wat is de behandeling?
De behandeling is afhankelijk van de grootte van het gezwel. Vaak zal in eerste instantie worden gekeken of bestraling (radiotherapie) in aanmerking komt. Dit wordt alleen gedaan als het gezwel beperkt in omvang is. Als het gezwel groter is kan de oogarts besluiten om het oog te verwijderen. Moderne vormen van bestraling zijn protonenbestraling en ruthenium-brachytherapie. Soms is het mogelijk om alleen het gezwel te verwijderen. Dit is een ingewikkelde ingreep die alleen door gespecialiseerde oogartsen wordt uitgevoerd.
Beloop
Het melanoom van het oog is een kwaadaardige tumor. Dat betekent dat het gezwel zich kan verspreiden over het lichaam. In dat geval wordt gesproken van uitzaaiing van de tumor. Meestal zal het melanoom van het oog uitzaaien naar de lever. Mensen bij wie een melanoom van het oog is vastgesteld zullen daarom met enige regelmaat worden gecontroleerd op het ontstaan van uitzaaiingen in de lever (levermetastasen).
Engelse vertaling
melanoma of the eye, uveal melanoma
Duitse vertaling
Aderhautmelanom, malignes uveales Melanom
Referenties / Verder lezen
- IL Birker, LSTM Boons en GPM Luyten, ‘Een vrouw met irisheterochromie – Een bedrieglijke schoonheid?’, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 15 juni 2016; 160: D197.
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met melanoom van het oog (oculair melanoom). Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.