Manie

Bijgewerkt op 27 februari 2024

Wat is manie?

Manie is de tegenhanger van depressie en wordt, evenals depressie, gerekend tot de stemmingsstoornissen, en binnen die groep tot de bipolaire stoornissen. Manie komt meestal voor bij mensen die lijden aan manisch-depressieve stoornis. Zuivere manie, dat wil zeggen het optreden van alleen manische perioden, is zeldzaam.

Wat is de oorzaak?

De oorzaak van manie is niet precies bekend. Waarschijnlijk wordt de aandoening veroorzaakt door een combinatie van erfelijke aanleg en schokkende gebeurtenissen. Manie of andere stemmingsstoornissen komen vaak voor bij één van de ouders. Dit duidt op een erfelijke aanleg die kan worden overgedragen op kinderen. De aandoening wordt vervolgens vaak ‘uitgelokt’ door een of andere schokkende gebeurtenis. Naarmate de aandoening langer bestaat ontstaan nieuwe episodes steeds vaker vanzelf, zonder dat daar een schokkende gebeurtenis aan vooraf gaat. Verder kunnen bepaalde hormonale afwijkingen een rol spelen bij het ontstaan van manie. Zo zijn hypothyreoïdie en de ziekte van Cushing in verband gebracht met het ontstaan van deze aandoening.

Welke symptomen geeft het?

• Opgewonden stemming die niet past bij de omstandigheden:
  • stemming kan snel wisselen tussen boosheid, prikkelbaarhied, euforie, agressiviteit, somberheid, opgewektheid
• Afwijkend gedrag:
  • meer en luider spreken
  • dominant gedrag
  • ongepast opdringerig gedrag
  • bemoeizucht
  • overmatig alcoholgebruik
  • soms koopzucht
  • men is zich vaak niet bewust van het afwijkende gedrag
• Geestelijke overactiviteit:
  • slecht concentreren
  • snel afleidbaar
  • moeilijk tot één onderwerp kunnen beperken
  • van de hak op de tak springen
• Lichamelijke overactiviteit:
  • veel energie
  • onrustig
  • minder slaapbehoefte tot zelfs volledige slapeloosheid
  • toename van de eetlust
  • gewichtsverlies (dor overactiviteit)
  • meer zin in sex
  • soms spontane zaadlozingen
• Psychotische verschijnselen, zoals hallucinaties en wanen
  • komen vooral voor bij mensen die al op jeugdige leeftijd manisch worden
  • de inhoud van de hallucinaties of wanen komt meestal overeen met de (opgewonden) stemming, dus bijvoorbeeld grootheidswanen

Wat is het beloop?

Door het vreemde en vaak opdringerige gedrag kunnen mensen met manie in de problemen komen. Zo kunnen er problemen op het werk ontstaan of in het gezin. Het voorkomen van overdreven kooplust of het afsluiten van ondoordachte zakelijke transacties kan leiden tot financiële schulden. Dit soort problemen kunnen vervolgens aanleiding zijn voor het ontstaan van een depressie. Daarom is adequate behandeling van manie van groot belang. In het algemeen kan gezegd worden dat de manie ernstiger is als er hallucinaties of wanen bij optreden.

Synoniemen

manische stoornis, manisch syndroom

Manie – Samenvatting

Beschrijving	Manie is een psychische aandoening die leidt tot symptomen als druk gedrag, impulsiviteit, overdreven opgewektheid.
Symptomen	Veel voorkomende symptomen zijn
Oorzaak	Het is niet goed bekend wat de oorzaak is van manie. Waarschijnlijk is er sprake van een onbalans in het gehalte aan bepaalde signaalstofjes (neurotransmitters) in de hersenen. Wanneer de manie optreedt als gevolg van een onderliggende ziekte wordt gesproken van secundaire manier.
Beloop	Manie is over het algemeen een chronische aandoening. Meestal zullen periodes van manie afwisselen met periodes van depressie. Dan wordt gesproken van manisch-depressieve stoornis of bipolaire stoornis.
Welke arts?	Psychiater
Behandeling	Manie wordt meestal behandeld met geneesmiddelen.
Engelse term	mania