Wat is lymphogranuloma venereum?
Lymphogranuloma venereum is een niet vaak voorkomende seksueel overdraagbare aandoening die leidt tot aantasting van lymfeklieren in de lies en/of de buik. De aandoening komt vooral voor bij homoseksuele mannen die onbeschermde anale seks hebben.
Wat is de oorzaak?
Lymphogranuloma venereum wordt veroorzaakt door bepaalde stammen van de bacterie Chlamydia trachomatis. De bacteriën worden overgedragen tijdens seksueel contact. Via de huid en slijmvliezen kan de bacterie in het lichaam komen. Daar verspreidt de bacterie zich via de lymfevaten naar de lokale lymfeklieren. Na besmetting kan het 4-30 dagen duren voordat er klachten ontstaan. Deze periode wordt de incubatietijd genoemd.
Hoe vaak komt ‘t voor?
In Nederland wordt deze aandoening jaarlijks bij zo’n 300 mensen vastgesteld? De meeste patiënten zijn HIV-positieve mannen.
Welke symptomen geeft het?
Lymphogranuloma venereum leidt in eerste instantie meestal tot een pijnloze zweer op de plaats waar de besmetting heeft plaatsgevonden. Bij vaginale seks zal er een wondje in de vagina ontstaan. Bij anale seks zal er een wondje ontstaan in of bij de anus. Ook kunnen algemene klachten optreden, zoals koorts, malaise (zich niet lekker voelen) en afvallen.
Vervolgens zal de bacterie zich verspreiden naar de lokale lymfeklieren. Bij vaginale seks zijn dat meestal lymfeklieren in de lies. Eén tot enkele weken leidt dat tot één of meer pijnlijke bulten in de lies. Dit zijn ontstoken lymfeklieren. Bij anale seks zullen meestal lymfeklieren in de buik aangetast zijn. Dit is alleen met beeldvormend onderzoek aan te tonen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, de resultaten van laboratoriumonderzoek, weefselonderzoek en eventueel beeldvormend onderzoek. Om de diagnose te kunnen bevestigen is het van belang om de aanwezigheid van een Chlamydia-stam die de ziekte kan veroorzaken in het lichaam aan te tonen.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek zijn vaak pijnlijke lymfeklieren in de lies te voelen.
Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek kunnen de ontstekingswaarden verhoogd zijn, dat wil zeggen een verhoogde bloedbezinkingssnelheid, een verhoogd CRP-gehalte en een toename van het aantal witte bloedcellen (leukocytose). De diagnose kan worden bevestigd door antistoffen tegen Chlamydia trachomatis in het bloed aan te tonen.
Beeldvormend onderzoek
Als besmetting via de anale route heeft plaatsgevonden zijn de lymfeklieren in de buik vaak vergroot. Dit kan worden gezien op een CT-scan of MRI-scan van de buik.
Wat is de behandeling?
De behandeling bestaat uit antibiotica. Middelen die regelmatig worden voorgeschreven bij deze aandoening zijn doxycycline, erytromycine of azitromycine. Verder worden alle partners met wie de patiënt gedurende de maand voorafgaand aan het ontstaan van de klachten seks heeft gehad opgeroepen voor onderzoek.
Doxycycline
Doxycycline wordt gedurende langere tijd (minimaal drie weken) voorgeschreven in een dosering van tweemaal per dag 100 mg.
Synoniemen
lymfogranuloma venereum, climatic bubo, Durand–Nicolas–Favre disease, poradenitis inguinale, lymphogranuloma inguinale, strumous bubo
- JW Bosma, AJ van Tinehoven, HFJ Thiesbrummel, HJC de Vries en J Veenstra, ‘Lymphogranuloma venereum. Een SOA die in de tweede lijn soms laat herkend wordt‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 15 januari 2021; 165(2): pagina’s 42-46.