Bijgewerkt op 1 oktober 2020
Wat is lupus nefritis?
Lupus nefritis is een ontsteking van de nier die veroorzaakt wordt door lupus erythematodes. Ongeveer de helft van de mensen met systemische lupus erythematodes krijgt lupus nefritis.
Meestal is er sprake van een ontsteking van de nierfilters (glomeruli). Dit wordt ‘glomerulonefritis‘ genoemd. Heel soms is er sprake van een ontsteking van het zogenaamde ‘interstitium’ van de nier. Dit wordt ‘interstitiële nefritis‘ genoemd.
Symptomen lupus nefritis
De volgende klachten en verschijnselen kunnen voorkomen:
- pijn in de gewrichten
- minder plassen
- hoge bloeddruk
- zich niet lekker voelen
- schuimende urine
- pijn aan de knie
- pijn aan de enkel
- pijn aan de handen
- dikke onderbenen
- dikke voeten
- koorts
- gezwollen gezicht
- spierpijn
- dikke ogen
- pijn aan de schouder
- opgezwollen lichaam
- dikke buik
- pijn aan de elleboog
- rode wangen
- dikke enkels
- bloed in de urine
- roze of rode urine
- pijn aan de hand
- pijn aan de pols
- pijn aan de tenen
- pijn aan de voet
- pijn in de vinger
- pijn aan de heup
Wat is de oorzaak?
Lupus nefritis is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het lichaam antistoffen aanmaakt tegen onderdelen van het eigen lichaam. Het afweersysteem is dus ontregeld. Waarom dit gebeurt is onduidelijk. Waarschijnlijk spelen zowel erfelijke als omgevingsfactoren hierbij een rol.
Doordat de antistoffen binden met moleculen in het lichaam ontstaan zogenaamde ‘immuuncomplexen’ (antistoffen die gebonden zijn aan antigenen). Deze immuuncomplexen worden met het bloed meegesleept. Zo kunnen ze vastlopen in de kleine bloedvaatjes van de nierfilters. Daar veroorzaken zen een ontsteking. Zo onstaat nierfilterontsteking (glomerulonefritis) bij SLE.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Vaak worden in eerste instantie afwijkingen in het bloed gevonden die wijzen op een nierziekte. Vervolgens zal de arts urine-onderzoek en beeldvormend onderzoek laten doen. Ook zal vaak een echografie van de nieren worden aangevraagd. Om de diagnose te bevestigen zal een nierbiopsie worden verricht.
Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek zijn het creatine gehalte en het ureum gehalte vaak verhoogd. Ook zijn vaak antistoffen tegen onderdelen van de celkern aanwezig in het bloed. Dit zijn de antistoffen die de ontsteking in de nieren veroorzaken.
Urine-onderzoek
In de urine worden vaak rode bloedcellen aangetroffen. Dit wordt ‘hematurie‘ genoemd. Ook het eiwit gehalte van de urine is meestal verhoogd. Dit wordt ‘proteïnurie‘ genoemd.
Als urine onder de microscoop wordt bekeken kunnen cylinders van rode bloedcellen zichtbaar zijn.
Echografie van de nieren
Een echografie van de nieren zal vaak worden verricht om een nierziekte op het spoor te komen als bij bloedonderzoek en urine-onderzoek afwijkingen worden gevonden. Bij lupus nefritis zullen echter op een echo van de nieren niet of nauwelijks afwijkingen zichtbaar zijn. Het wordt dan dus meer gedaan om andere nierziekten uit te sluiten.
Nierbiopsie
Uiteindelijk zal een nierbiopsie nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Hierbij wordt een stukje weefsel uit de nier geprikt. Dit wordt vervolgens onder de microscoop bekeken door een patholoog-anatoom. In het stukje weefsel – ‘biopt’ genaamd – worden kenmerkende afwijkingen gezien.
Indeling volgens de WHO
Op grond van de bevindingen van de nierbiopsie kan lupus nefritis in vijf verschillende vormen worden ingedeeld. Deze indeling is in het leven geroepen door de Wereld Gezondheidsorganisatie (World Health Organisation / WHO). De oorspronkelijke indeling is uit 1982. Deze is echter in 1995 herzien.
Behandeling lupus nefritis
Iemand met lupus nefritis wordt behandeld door een nierspecialist (nefroloog). De nierspecialist zal meestal geneesmiddelen voorschrijven. Dat kunnen verschillende soorten geneesmiddelen zijn. De meest voorgeschreven geneesmiddelen bij deze aandoening zijn hydroxychloroquine (Plaquenil), corticosteroïden (zoals prednison) en cyclofosfamide.
Soms zal de werking van de nieren zodanig achteruit gaan dat sprake is van nierfalen. Op een gegeven moment zal de werking van de nier overgenomen moeten worden door nierspoelen (hemodialyse).
Engelse vertaling
Synoniemen
Andere namen voor lupus nefritis zijn lupusnefritis, SLE-nefritis, nierontsteking bij SLE, ontsteking van de nieren bij SLE, en nierontsteking bij lupus.
ICD10-code
M32.1
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 1 november 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 1 november 2017