Bijgewerkt op 30 september 2021
Wat zijn levermetastasen?
Levermetastasen zijn uitzaaiingen van kanker in de lever. Vaak gaat het om uitzaaiingen van een kankergezwel in het maagdarmkanaal.
Wat is de oorzaak?
Uitzaaiingen in de lever zijn vaak afkomstig van een gezwel in het maagdarmkanaal, bijvoorbeeld kanker van de dikke darm (coloncarcinoom). Cellen van dergelijke kankergezwellen kunnen losraken en komen vervolgens via het bloed of de lymfe in de lever terecht. Daar kunnen ze uitgroeien tot levermetastasen.
Welke symptomen geeft het?
Iemand met uitzaaiingen in de lever heeft niet altijd klachten. Over het algemeen geldt dat hoe uitgebreider de uitzaaiingen in de lever zijn, des te meer kans dat ze klachten geven. De volgende klachten kunnen dan optreden:
- moeheid
- verminderde eetlust
- afvallen
- geelzucht
- gelige verkleuring van het oogwit
- gelige verkleuring van de huid
- jeuk
- buikpijn of een vervelend gevoel rechtsboven in de buik
- dikke buik
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan vermoeden dat er sprake is van levermetastasen als iemand een kankergezwel heeft waarvan bekend is dat het naar de lever kan uitzaaien. Ook kunnen afwijkingen in het bloed de arts op het spoor brengen van levermetastasen. Bij lichamelijk onderzoek kan de arts voelen of de lever vergroot is. Dit wordt hepatomegalie genoemd. Er zijn echter veel oorzaken voor vergroting van de lever. Daarom zal beeldvormend onderzoek worden gedaan om erachter te komen wat de oorzaak is. Onderzoeken die hiervoor in aanmerking komen zijn echografie, CT-scan, MRI-scan en PET-scan.
Een leverbiopsie kan worden gedaan om de diagnose te bevestigen. Hierbij wordt, onder geleide van echografie, een stukje weefsel uit een afwijking in de lever geprikt. Dit kan vervolgens door de patholoog onder de microscoop worden beoordeeld. Als er sprake is van een uitzaaiing in de lever zullen in dit stukje weefsel kankercellen zitten van de oorspronkelijke tumor, dus bijvoorbeeld kankercellen van kanker in de dikke darm.
Wat is de behandeling?
Levermetastasen kunnen worden behandeld met een operatie, met chemotherapie en met zogenaamde radiofrequente ablatie. De keuze van de behandeling is afhankelijk van de uitgebreidheid van de onderliggende ziekte, het aantal levermetastasen, en de prognose van de ziekte. Om dit alles in kaart te brengen wordt zogenaamd stadiëringsonderzoek gedaan. Op grond van de bevindingen van dit onderzoek wordt de aandoening ingedeeld in een stadium. Voor elk stadium is een behandeling beschikbaar.
Operatie
Als sprake is van één of slechts enkele uitzaaiingen zal de behandelend arts met de chirurg overleggen of het mogelijk is de uitzaaiingen met een operatie te verwijderen. Dit zal alleen worden gedaan als de onderliggende kanker niet ook al naar andere organen, bijvoorbeeld de longen, is uitgezaaid.
Chemotherapie
Hierbij worden antikankermiddelen (cytostatica) toegediend, meestal via een infuus. Deze middelen zullen de kankercellen doden. Het gaat vaak om agressieve middelen die ook elders in het lichaam bijwerkingen kunnen veroorzaken. Een dergelijke behandeling wordt uitgevoerd door een oncoloog, een arts die gespecialiseerd is in de behandeling van kanker.
Radiofrequente ablatie
Bij deze behandeling wordt onder geleide van een echo van de lever een naald in het gezwel geplaatst. De naald wordt vervolgens verhit waardoor de kankercellen afsterven.
Synoniemen
Andere namen voor levermetastasen zijn uitzaaiingen in de lever, uitzaaiing naar de lever, hepatogene metastasen, hepatogene metastasering, en secundaire leverkanker.