Bijgewerkt op 2 november 2022 door Simpto.nl
Wat is een keratoacanthoom?
Een keratoacanthoom is een veel voorkomend, goedaardig bultje van de huid. Het komt vooral voor op delen van de huid die aan de zon worden blootgesteld.
Wat is de oorzaak?
Het is niet precies bekend hoe een keratoacanthoom ontstaat. In ieder geval speelt blootstelling aan zonlicht een belangrijke rol. Waarschijnlijk zorgt langdurige blootstelling aan zonlicht er voor dat bepaalde cellen in de haarzakjes (keratinocyten of hoorncellen) van de huid zich sneller gaan delen. Hierdoor ontstaat een bultje. De overmaat aan hoorncellen wordt in het haarzakje afgestoten. Hierdoor ontstaat een ophoping van hoorncellen in het midden van het bultje.
Welke symptomen geeft het?
Keratoacanthomen zijn roze tot rode bultjes op de huid. Ze hebben meestal een diameter van 1-2 centimeter. Het midden van het bultje is meestal wat ingedeukt. Dit wordt wel de ‘krater’ genoemd. In de krater is de huidafwijking meestal wat donkerder van kleur. Dat wordt veroorzaakt door een ophoping van zogenaamde keratocyten (hoorncellen). De bultjes doen geen pijn. Heel soms jeuken ze.
De bultjes zitten op plekken die vaak aan de zon worden blootgesteld, zoals het gezicht (voorhoofd, oogleden, wang, neus, lip), de oren, de handen, de onderarmen en de nek. Soms komt het op andere plaatsen voor, zoals de onderbenen, de voeten, en de romp. Vaak is er maar één bultje. De aandoening is niet besmettelijk.
Hoe vaak komt het voor?
Keratoacanthomen komen vaak voor. Bij ons zijn geen exacte cijfers bekend over hoe vaak precies. Ze komen vooral voor bij mensen boven de 40 jaar, en vaker bij mannen dan bij vrouwen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De huisarts kan de diagnose vaak al stellen op grond van het aspect van de huidafwijking. Omdat de aandoening lijkt op plaveiselcelkanker zal vaak besloten worden het bultje in z’n geheel te verwijderen. Na het verwijderen van het bultje zal door een patholoog worden onderzocht of het om een keratoacanthoom of een vorm van huidkanker gaat. Kenmerkend voor een keratoacanthoom is dat deze een prop met hoorncellen (keratocyten) bevat.
Wat is de behandeling?
Een keratoacanthoom hoeft in principe niet behandeld te worden. De aandoening is goedaardig en verdwijnt vaak na enige tijd vanzelf. Zoals hierboven al aangegeven zal vaak worden besloten de huidafwijking met een kleine ingreep te verwijderen. Dat wordt gedaan omdat niet altijd met zekerheid kan worden bepaald of het om een keratoacanthoom of om een vorm van huidkanker gaat.
De kleine chirurgische ingreep kan door de huisarts zelf worden verricht. Vaak zal echter worden verwezen naar een dermatoloog, of soms naar een plastisch chirurg. Tijdens de ingreep wordt de huid ter plekke van het bultje verdoofd. Vervolgens wordt het bultje weggesneden en de wond gehecht. Dit laat een klein littekentje achter.
Preventie van keratoacanthomen
Omdat keratoacanthomen ontstaan door (langdurige) blootstelling aan zonlicht is het van belang om de huid te beschermen tegen zonlicht. Dat kan met zonnebrandcrème (minimaal factor 30) of door zonlicht te vermijden.