Bijgewerkt op 9 februari 2025 door Simpto.nl
Wat is keelkanker?
Keelkanker is een kwaadaardig gezwel in de keel. Kwaadaardig betekent dat het gezwel kan doorgroeien in de omliggende weefsels en/of kan uitzaaiien naar andere organen. In het laatste geval wordt gesproken van uitgezaaide keelkanker. Hoe meer uitzaaiingen er zijn, des te moeilijker is het kankergezwel te behandelen.
De medische term voor keelkanker is orofarynxcarcinoom.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 1.000 mensen keelkanker vastgesteld. De aandoening komt ongeveer 2,5x vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Wat is de oorzaak?
De meest voorkomende oorzaken van keelkanker zijn (1) infectie met het humaan papillomavirus (HPV), (2) roken en/of gebruik van pruimtabak, en (3) langdurig gebruik van alcoholische drank.
Op grond hiervan wordt onderscheid gemaakt tussen HPV-positieve keelkanker en HPV-negatieve keelkanker. HPV-negatieve keelkanker is dus keelkanker die wordt veroorzaakt door roken en/of alcohol.
Belangrijke risicofactoren voor het krijgen van keelkanker zijn onder andere:
- tongzoenen (verhoogt de kans op een HPV-infectie)
- orale seks (verhoogt de kans op een HPV-infectie)
- roken & pruimtabak kauwen
- overmatige gebruik van alcoholische drank
Welke symptomen geeft het?
Keelkanker kan de volgende symptomen en ziekteverschijnselen geven:
- slecht genezend wondje in de keel
- bultje in de keel
- moeite met slikken
- aanhoudende keelpijn
- geen trek in eten
- afvallen
- zwelling in de hals
- hese stem
- aanhoudend hoesten
- zich zwak voelen
Verder kan keelkanker zich verspreiden naar omliggende weefsels of uitzaaien naar organen elders in het lichaam. Dergelijke uitzaaiingen kunnen zelf ook weer symptomen veroorzaken.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de symptomen en de resultaten van beeldvormend onderzoek.
Om de diagnose te kunnen stellen is weefselonderzoek nodig. Hierbij wordt een stukje weefsel uit de afwijking in de keel geprikt. Dit wordt biopsie genoemd. Het stukje weefsel – het biopt – wordt vervolgens door een patholoog onder de microscoop bekeken. Hierbij worden kwaadaardige cellen gezien.
Als er sprake is van keelkanker zal aanvullend onderzoek worden gedaan om te beoordelen in hoeverre de kanker zich heeft uitgebreid. Dit is van belang voor het kiezen van de juiste behandeling. Afhankelijk van de uitbreiding wordt de keelkanker ingedeeld in verschillende stadia. Dit indelen in stadia wordt stagering genoemd.
Stagering van keelkanker
Er zijn verschillende manieren om keelkanker te stageren. De indeling hieronder is afkomstig van het nationaal kankerinstituut in de Verenigde Staten.
- stadium 0 (carcinoma in situ) – kankercellen worden in het slijmvlies van de keel aangetroffen; deze cellen kunnen uitgroeien tot een kankergezwel;
- stadium 1 – kankergezwel is kleiner dan 20 mm in doorsnede en is nog niet uitgebreid buiten de keel;
- stadium 2 – kankergezwel is 20-40 mm in doorsnede en is nog niet uitgebreid buiten de keel;
- stadium 3 – kankergezwel is groter dan 40 mm in doorsnede en is nog niet uitgebreid buiten de keel; of het kankergezwel is uitgebreid naar één lymfeklier aan dezelfde kant als waar de keelkanker zit; de betreffende lymfeklier is 30 mm of kleiner in doorsnede;
- stadium 4A – kankergezwel heeft zich uitgebreid naar omliggende weefsels en naar één of meer nabijgelegen lymfeklieren; de aangetaste lymfeklieren zijnkleiner dan 60 mm in doorsnede; of het kankergezwel is uitgebreid naar één lymfeklier en heeft een doorsnede van 30-60 mm, of naar meerdere lymfeklieren die echter niet groter zijn dan 60 mm in doorsnede;
- stadium 4B – kankergezwel is uitgezaaid naar de kaak, de schedel, spieren aan de binnenkant van de kaak of de bovenkant van de keel achter de neus, en eventueel ook naar nabijgelegen lymfeklieren; of het kankergezwel heeft zicht uitgebreid naar een lymfeklier die groter is dan 60 mm in doorsnede en eventueel naar weefsel rondom het gezwel;
- stadium 4C – de keelkanker is uitgezaaid naar andere organen
Wat is de behandeling?
Keelkanker wordt behandeld door een KNO-arts of hoofd-halschirurg, vaak in samenwerking met een oncoloog. De behandeling van keelkanker kan bestaan uit een operatie, bestraling (radiotherapie), chemotherapie, en/of immunotherapie. De keuze van behandeling is afhankelijk van de stagering van de keelkanker.
Naast de behandeling is het van belang om risicofactoren voor keelkanker te vermijden. Dat betekent stoppen met roken en met het drinken van alcoholische drank.
Wat is het beloop?
Mensen met HPV-positieve keelkanker hebben over het algemeen een gunstiger beloop dan mensen met HPV-negatieve keelkanker.
Als de keelkanker met success is verwijderd is het van belang om onder controle te blijven bij de KNO-arts en/of oncoloog. Er is namelijk een kans dat de kanker weer terugkomt.
Preventie van keelkanker
Keelkanker kan voor een deel worden voorkomen door risicofactoren voor het ontstaan van de ziekte te vermijden.
Verder is het mogelijk om in te laten enten (vaccineren) tegen infectie met het humaan papilloma virus (HPV).
Synoniemen
orofaryngeaal carcinoom, faryngeaal carcinoom, orofarynxcarcinoom, farynxcarcinoom, keelholtekanker
Engelse vertaling
ICD11-code
2B6A
Niet gevonden wat je zocht?
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.