IJzergebreksanemie

Bijgewerkt op 30 maart 2021

Wat is ijzergebreksanemie?

IJzergebreksanemie is bloedarmoede door een tekort aan ijzer. Deze vorm van bloedarmoede die wordt veroorzaakt door een tekort aan ijzer. IJzer is een belangrijk bestanddeel van hemoglobine. Hemoglobine is de stof die in rode bloedcellen zit en ervoor zorgt dat zuurstof wordt opgenomen in de longen en wordt afgegeven in de weefsels en organen. De medische naam voor bloedarmoede door een tekort aan ijzer is ‘ferriprieve anemie’.

Hoe vaak komt ijzergebreksanemie voor?

IJzergebreksanemie is een zeer vaak voorkomende oorzaak van bloedarmoede.

Bij wie komt het voor?

In principe kan iedereen ijzergebreksanemie krijgen. De aandoening komt echter vooral voor bij vrouwen in de vruchtbare periode. Dat heeft ermee te maken dat door bloedverlies tijdens de menstruatie een bepaalde hoeveelheid ijzer verloren gaat. Hierdoor ontstaat bij hen sneller een ijzertekort.

Oorzaken ijzergebreksanemie

Er zijn veel verschillende oorzaken voor het ontstaan van bloedarmoede door een tekort aan ijzer. De meest voorkomende oorzaak is veel bloedverlies bij de menstruatie. Andere oorzaken zijn bloedverlies door een verwonding, bloedverlies uit de maag of de darmen door bijvoorbeeld maagslijmvliesontsteking, een gezwel of een watermeloenmaag.

Zeldzame oorzaken van bloedarmoede door ijzergebrek zijn aangeboren afwijkingen van het hemoglobine-molecuul. Deze ziekten worden hemoglobinopathiën genoemd.

Onder aan deze webpagina vindt u een uitgebreide lijst met oorzaken voor het ontstaan van ijzergebreksanemie.

Symptomen ijzergebreksanemie

De volgende klachten kunnen voorkomen:

• moeheid – 60%
• bleek gezicht – 39%
• minder kracht – 16%
• zich zwak voelen – 16%
• snelle hartslag – 16%
• duizeligheid – 13%
• licht gevoel in het hoofd – 13%
• benen niet stil kunnen houden – 12%
• geen klachten – 12%
• haaruitval van hoofdhaar – 12%
• nagels breken snel af – 12%
• snel geïrriteerd of boos – 10%
• verminderde inspanningstolerantie – 8%
• gladde tong – 7%
• verminderde weerstand – 5%
• groeven in de lengterichting van de nagels – 4%
• groeven in de nagels – 4%
• jeuk – 4%
• abnormale trek in het eten van ijs – 3%
• blauwpaarse huid – 2%
• bloedarmoede – 2%
• drukkend gevoel op de borstkas – 2%
• geen trek in eten – 2%
• hartkloppingen – 2%
• kloofjes in de mondhoek – 2%
• kortademigheid – 2%
• lepelvormige nagels – 2%
• pijn aan de tong – 2%
• pijn in de borstkas – 2%
• blauwpaarse verkleuring van het oogwit – 2%
• hoofdpijn – 2%
• buikpijn – 1%
• loslaten van de nagel – 1%
• witte nagel – 1%
• niet-eetbare dingen eten (bijv. zand, haar, klei) – 1%

IJzergebrek en ijzergebrekanemie bij een zogende moeder kunnen invloed hebben op de groei en ontwikkeling van zuigelingen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld met bloedonderzoek. Het hemoglobine gehalte van het bloed is verlaagd. Bij het bekijken van bloed onder de microscoop zijn afwijkingen aan de rode bloedcellen zichtbaar die kenmerkend zijn voor ijzergebrek. De rode bloedcellen zijn bij ijzergebreksanemie namelijk kleiner dan normaal en lichter van kleur. Artsen spreken in zo’n geval van een ‘microcytaire hypochrome anemie’. Zie afbeelding hieronder.

Het ijzergehalte in het bloed is verlaagd. Verder kan het ferritine gehalte in het bloed verlaagd zijn en het transferrine gehalte verhoogd.

Behandeling ijzergebreksanemie

De behandeling bestaat uit het verhelpen van de onderliggende oorzaak, bijvoorbeeld in geval van een bloeding.

Daarnaast is het van belang om de ijzervoorraad in het lichaam te verhogen. Hiervoor kunnen ijzertabletten worden gebruikt. De ijzertabletten kunnen het best gebruikt worden in combinatie met vitamine C. Vitamine C bevordert namelijk de opname van ijzer in de darm. Vitamine C zit in fruit en verse groente, maar kan ook ingenomen worden als tablet.

Beloop en prognose

Beloop en prognose zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de aandoening. Zo zal de prognose van iemand met ijzergebreksanemie ten gevolge van dikkedarmkanker uiteraard slechter zijn dan van iemand die onvoldoende ijzer binnen krijgt met de voeding.

Lijst van mogelijke oorzaken

De meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede door ijzergebrek is de menstruatie. Daarnaast zijn er nog vele andere oorzaken. Hieronder een lijst van oorzaken voor ijzergebreksanemie.

• vleesboom (myoma uteri) – 9.500
• maagbloeding – 4.000
• dikkedarmkanker (coloncarcinoom) – 2.624
• maagbreuk (sliding hernia diafragmatica) – 1.140
• afwijkend bloedvat in de dikke darm (angiodysplasie in het colon) – 625
• bloedende slagader in de maag (dieulafoy-laesie) – 400
• gebruik van omeprazol (Losec) – 200
• erfelijke dikkedarmkanker (hereditair non-polyposis colorectaal carcinoom) – 154
• maagkanker (maagcarcinoom) – 128
• gebruik van acenocoumarol (Sintrom) – 120
• ineengeschoven darm (invaginatie van de darm) – 108
• langdurig gebruik van maagzuurremmers (chronisch gebruik van protonpompremmers) – 75
• darmschistosomiasis (intestinale schistosomiasis) – 48
• blaasschistosomiasis – 38
• bloedend divertikel van Meckel – 28
• spataderen in de dikke darm (colonvarices) – 20
• pseudotumor cerebri (idiopathische intracraniële hypertensie) – 17
• eosinofiele maagdarmontsteking (eosinofiele gastroenteritis) – 15
• syndroom van Heyde – 13
• defect in DMT1 – 13
• ziekte van Rendu-Osler-Weber (hereditaire hemorrhagische teleangiëctasie) – 13
• vitamine B2-tekort (vitamine B2-deficiëntie) – 12
• afwijkende bloedvaatjes in de dunne darm (angiodysplasie in de dunne darm) – 11
• gestoorde opname van ijzer in het bloed (ijzerresorptiestoornis) – 11
• familiaire adenomateuze polypose – 9
• spoelworminfectie (ascariasis) – 8
• mijnworminfectie (ancylostomiasis) – 7
• portal hypertensive colopathy – 5
• syndroom van Plummer-Vinson – 5
• ijzerstapeling in de longen (primaire pulmonale hemosiderose) – 4
• galblaaskanker (galblaascarcinoom) – 3
• zweepworminfectie (trichuriasis) – 3
• aangeboren tekort aan ferritine in het bloed (congenitale hypotransferrinemie) – 2
• aanvalsgewijze nachtelijke hemoglobinurie (paroxismale nachtelijke hemoglobinurie) – 1,4
• blue rubber bleb nevus syndroom – 0,6
• syndroom van Peutz-Jeghers – 0,5
• ziekte van Whipple – 0,2
• aceruloplasminemie – 0,03

Engelse vertaling

iron-deficiency anemia

Synoniemen

Andere namen voor deze aandoening zijn bloedarmoed door ijzergebrek, bloedarmoede door ijzertekort, bloedarmoede door een tekort aan ijzer, ijzergebreks anemie, ijzergebreksanaemie, ijzergebrekanemie, ferriprieve anemie, ijzerdeficiëntie, bloedarmoede door ijzergebrek, bloedarmoede door ijzertekort, en bloedarmoede door gebrek aan ijzer.

---

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 11 februari 2015
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 13 januari 2021