Bijgewerkt op 11 oktober 2022
Wat is een hypofysesteen?
Een hypofysesteen is een verkalking in de hypofyse. De hypofyse is een onderdeel van de hersenen waar bepaalde hormonen worden aangemaakt en uitgescheiden.
Hoe vaak komt het voor?
Hypofysestenen zijn zeldzaam. Er zijn geen exacte gegevens over het voorkomen van hypofysestenen bij ons bekend. Wij schatten dat de aandoening jaarlijks in Nederland slechts enkele keren wordt vastgesteld als op zichzelf voorkomend fenomeen. Verkalking bij een onderliggend gezwel van de hypofyse komt vaker voor.
Wat is de oorzaak?
Een hypofysesteen ontstaat door verkalking (calcificatie) in de hypofyse. Dit kan ontstaan als het calcium gehalte in het bloed verhoogd is (hypercalciemie). Kijk voor meer informatie over mogelijke oorzaken hiervan op de webpagina over hypercalciemie. Er is echter niet altijd sprake van een verhoogd calcium gehalte in het bloed.
Verkalking in de hypofyse kan ook voorkomen bij een gezwel van de hypofyse (hypofyse-adenoom). In dat geval wordt gesproken van secundaire hypofysesteen. Dit wordt gezien op een hersenscan bij ongeveer 10% van de mensen met een hypofyse-adenoom. Ook tuberculose van de hypofyse kan verkalking in de hypofyse geven.
Welke symptomen geeft het?
Hypofysestenen geven niet altijd klachten. Als dat wel zo is kunnen de volgende klachten voorkomen:
- hoofdpijn
- misselijkheid
- braken
- slecht zien
- verlies van een gedeelte van het gezichtsveld (door druk op het chiasma opticum)
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld met behulp van een MRI-scan van de hersenen.
Wat is de behandeling?
Behandeling is niet altijd noodzakelijk. Als de hypofysesteen aanhoudend klachten veroorzaakt kan deze middels een operatie worden verwijderd. Een dergelijke operatie wordt verricht door een neurochirurg.
Synoniemen
hypofysaire calculus, hypofysaire lithiasis, hypofysestenen, hypofysaire calculi
Engelse vertaling
pituitary stone, pituitary lithiasis, pituitary calculus, pituitary stones, pituitary lithiases, pituitary calculi, pituitary calcification
Verder lezen / Referenties
- LS van Galen, S Simsek, ‘Een vrouw met een hypofysesteen‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 7 oktober 2022; 166(40): pagina 20.