Bijgewerkt op 29 september 2021
Wat is hersenoedeem?
Hersenoedeem is zwelling van de hersenen door ophoping van vocht in de hersenen. Omdat de hersenen binnen de schedel niet kunnen uitzetten leidt het tot een verhoogde druk in de hersenen. Dit wordt intracraniële hypertensie genoemd. Dit is een ernstige aandoening waarvoor direct behandeling in het ziekenhuis nodig is. Dit artikel gaat over oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling van hersenoedeem.
Wat is de oorzaak?
Er zijn verschillende redenen waarom oedeem in de hersenen kan ontstaan. Hieronder staan een aantal bekende oorzaken genoemd.
- Gezwel in de hersenen (hersentumor);
- Ontsteking van de hersenen (encefalitis);
- Hersenkneuzing (contusio cerebri);
- Operatie aan de hersenen;
- Hoogteziekte;
- Posterieur Reversibel Encefalopathie Syndroom (PRES).
Welke symptomen geeft het?
Mensen met hersenoedeem kunnen de volgende symptomen hebben:
- Hoofdpijn;
- Misselijkheid;
- Braken;
- Stuiptrekkingen (convulsies);
- Evenwichtsstoornis;
- Veranderd bewustzijn; dit kan variëren van sufheid tot verminderd bewustzijn tot coma;
- In ernstige gevallen kan de zwelling van de hersenen leiden tot inklemming van de hersenen in het achterhoofdsgat van de schedel.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van het verhaal van de patiënt (indien mogelijk), het lichamelijk onderzoek, het neurologisch onderzoek, onderzoek van het oog en beeldvormend onderzoek.
Oogheelkundig onderzoek
Bij onderzoek van het oog (funduscopie) worden zogenaamde stuwingspapillen gezien.
Beeldvormend onderzoek
Op CT-scan en MRI-scan van de hersenen zijn vaak duidelijke afwijkingen zichtbaar. De zwelling van de hersenen leidt tot vervlakking van de windingen (gyri) van de hersenen. De hersenkamers (ventrikels) zijn samengedrukt en hebben op de scan dus minder volume.
Wat is de behandeling?
Mensen met hersenoedeem worden meestal behandeld door een neuroloog of een neurochirurg. Deze artsen kunnen verschillende maatregelen nemen om de zwelling af te laten nemen en daarmee de druk in de hersenen te verminderen. Deze maatregelen zijn:
- Patiënt niet plat laten liggen maar met het bovenlichaam hoger dan de rest van het lichaam;
- Geneesmiddelen die helpen vocht af te drijven uit het lichaam, zoals bijvoorbeeld plasmiddelen (diuretica); hierbij gebruikt men zogenaamde osmotische diuretica, zoals mannitol;
- Af laten lopen van hersenvocht via een drain in de hersenkamer;
- Een deel van de schedel verwijderen (craniëctomie); dit wordt meestal later, als de zwelling afgenomen is, weer teruggezet;
Engelse vertaling
cerebral edema