Bijgewerkt op 11 maart 2020
Wat is herpes encefalitis?
Herpes encefalitis is een ontsteking van de hersenen die wordt veroorzaakt door het herpes virus. Het is een ernstige aandoening die zonder behandeling kan leiden tot overlijden van de patient.
Wat is de oorzaak?
Herpes encefalitis wordt veroorzaakt door een infectie met het herpes simplex-virus. Daarom wordt het ook wel ‘herpes simplex encefalitis’ genoemd.
De meeste gevallen van herpes encefalitis worden veroorzaakt door het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Soms wordt het veroorzaakt door herpes simplex virus type 2 (HSV-2).
Symptomen herpes encefalitis
Mensen met herpes encefalitis kunnen de volgende symptomen hebben:
- Koorts
- Verwardheid
- Verlies van bewustzijn
- Vallen
- Uitvalsverschijnselen, zoals verlamming of verminderd gevoel
- Epileptische aanval
- Opisthotonus
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Het is lastig om op grond van de klachten alleen de diagnose ‘herpes encefalitis’ te stellen. Daarom zal de arts aanvullend onderzoek doen. Meestal zal dat bestaan uit bloedonderzoek, onderzoek van hersenvocht, elektroencefalografie (EEG) en beeldvormend onderzoek.
Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek kunnen de ontstekingsparameters verhoogd zijn. Dat hoeft echter niet het geval te zijn. Soms zijn antistoffen tegen het herpesvirus aantoonbaar.
Onderzoek hersenvocht
Door middel van een ruggenprik (liquorpunctie) kan hersenvocht (liquor) worden afgenomen. Dit wordt vervolgens in het laboratorium onderzocht. Hierbij worden meestal vaak afwijkingen gevonden, namelijk:
- Verhoogd aantal cellen in het hersenvocht (pleiocytose)
- Verhoogd aantal lymfocyten in het hersenvocht
- Verhoogd eiwit gehalte in het hersenvocht
Elektroencefalografie
Bij elektroencefalografie (EEG) zijn meestal afwijkingen zichtbaar.
Beeldvormend onderzoek
Vaak zal een CT-scan of MRI-scan van de hersenen worden gemaakt. Hierbij zijn meestal afwijkingen zichtbaar, met name in de zogenaamde ’temporaalkwab’.
Wat is de behandeling?
Herpes encefalitis is een ernstige aandoening waarvoor iemand moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Meestal zal dat zijn op de afdeling ‘neurologie‘.
Herpes encefalitis kan worden behandeld met antivirale middelen, zoals bijvoorbeeld aciclovir. Aciclovir wordt hierbij in hoge doses via een infuus toegediend.
Alternatieven voor aciclovir zijn ganciclovir en foscarnet.
Wat is het beloop?
Herpes encefalitis is een zeer ernstige aandoening die zonder behandeling vaak tot overlijden van de patient leidt. Patienten die wel worden behandeld lopen nog steeds het risico dat ze blijvende klachten ondervinden van de aandoening of zelfs eraan overlijden.
Andere talen
Engelse vertaling
herpes simplex encephalitis, herpesviral encephalitis
Duitse vertaling
Herpes Enzephalitis, Herpes-simplex Enzephalitis
ICD10-code
B00.4
Verder lezen / Referenties
- R Bandell, J Kardux, B van Munster, ‘Hoofdpijn en geheugenproblemen na encefalitis’, gepubliceerd in Medisch Contact van 28 maart 2019; 13: pagina 21.