Bijgewerkt op 30 december 2022
Wat is een hernia van Amyand?
Een hernia van Amyand is een aandoening waarbij een – al dan niet ontstoken – appendix (wormvormig aanhangsel) in een liesbreuk bekneld raakt. Dit kan tot verschillende complicaties leiden.
De hernia van Amyand is vernoemd naar de franse chirurg Dr Claudius Amyand (1660-1740).
Welke symptomen geeft het?
Een hernia van Amyand kan de volgende klachten geven:
- Buikpijn
- buikpijn rond de navel
- buikpijn midden in de bovenbuik
- Zwelling in de lies
- meestal zit de zwelling aan de rechter lies, heel zelden aan de linker lies; in dat geval kan er sprake zijn van situs inversus (spiegeling van de organen), malrotatie van de darmen, of een mobiel caecum (zeer beweeglijke blindedarm);
- Roodheid in de lies
- Pijn in de lies
Complicaties Amyand-hernia
Een Amyand-hernia kan leiden tot een beklemde liesbreuk. Dat betekent dat de liesbreuk niet teruggeduwd (gereponeerd) kan worden.
Ook kan strangulatie van de appendix optreden. Daarbij is door zwelling de bloedtoevoer verminderd of afgesloten. Dat kan leiden tot necrose (afsterven) van de appendix. Dit kan weer leiden tot het ontstaan van een gaatje (perforatie) in de appendix. Het gevaar daarvan is het ontstaan van peritonitis (buikvliesontsteking). Peritonitis kan weer leiden tot sepsis (bloedvergiftiging).
Perforatie van de appendix kan ook leiden tot een abces in de buik (abdominaal abces).
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Meestal wordt de diagnose tijdens een operatie gesteld. De patiënt wordt dan vaak geopereerd omdat de chirurg denkt dat er sprake is van een beklemde liesbreuk. Tijdens de operatie zal de chirurg de appendix aantreffen in de breukzak.
Beeldvormend onderzoek
Soms wordt eerder al bij beeldvormend onderzoek ontdekt dat er sprake is van een liesbreuk met daarin de appendix. Dat kan worden vastgesteld met zowel echoscopie van de buik als met een CT-scan van de buik. Hierbij is de appendix zichtbaar in de liesbreuk. Een ontstoken appendix is meestal dikker dan normaal.
Laboratoriumonderzoek
Bij bloedonderzoek kunnen de ontstekingswaarden verhoogd zijn. Dat betekent dat de bloedbezinking (BSE), het CRP-gehalte van het bloed en het aantal witte bloedcellen in het bloed verhoogd kunnen zijn. Dit laatste wordt ‘leukocytose‘ genoemd.
Wat is de behandeling?
Zoals hierboven aangegeven wordt de diagnose meestal pas gesteld als de patiënt al wordt geopereerd vanwege een ingeklemde liesbreuk. De exacte behandeling is afhankelijk van de mate waarin de appendix ontstoken is. Als de appendix duidelijk ontstoken is zal de chirurg meestal besluiten een appendectomie te verrichten. De liesbreuk zal eveneens door de chirurg worden behandeld.
Soms is van te voren al bekend is dat het om een Amyand-hernia gaat. Dan zal in de meeste gevallen ook worden gekozen voor een operatie. Als de patiënt niet in aanmerking komt voor een operatie kan de arts besluiten om in het geval van een blindedarmontsteking antibiotica te geven. Ook kan eventueel pus via een drain worden afgevoerd.
Hoe vaak komt het voor?
Hernia’s van Amyand zijn zeldzaam. Het komt voor bij ongeveer 1 op de 250 blindedarmontstekingen. Dat betekent dat het in Nederland jaarlijks 100-150 keer voorkomt. Een ontstoken appendix (appendicitis) in een liesbreuk komt naar schatting 20-40 keer per jaar voor.
De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Bij wie?
Een Amyand-hernia kan in principe bij iedereen voorkomen. Er zijn gevallen beschreven van patiënten variërend in leeftijd van drie weken tot 92 jaar.
Liesbreuken komen vaker voor bij kinderen dan bij ouderen. Dat heeft te maken met de aanwezigheid van de zogenaamde ‘processus vaginalis‘ bij kinderen.
Historie
De hernia van Amyand is vernoemd naar de franse chirurg Dr Claudius Amyand. Hij was de eerste die met succes een appendectomie uitvoerde. Dat gebeurde in 1735.
Synoniemen
Andere namen voor hernia van Amyand zijn Amyand-hernia en Amyand’s hernia.
Engelse vertaling
Amyand’s hernia, Amyand hernia
Verder lezen / Referenties
- C van Leeuwen, R Meijer, M Sala en D Eefting, ‘Een pijnloze rode zwelling in de lies’, gepubliceerd in Medisch Contact van 19 april 2018; 16: pagina 27.
- G Ivashchuk, A Cesmebasi, EP Sorenson et al, ‘Amyand’s hernia: A review’, gepubliceerd in Medical Science Monitor van 28 januari 2014; pagina’s 140-146.