Bijgewerkt op 30 september 2022 door Simpto.nl
Wat zijn extrasystolen?
Extrasystolen zijn hartslagen die sneller komen dan verwacht op grond van het ritme van de hartslag. Het is dus een voortijdige hartslag of, zoals artsen zeggen, een premature contractie. Het leidt tot een onregelmatig hartritme. De aandoening behoort daarom tot de hartritmestoornissen.
Hoe vaak komt het voor?
Extrasystolen vormen het meest voorkomende type hartritmestoornis. Ze komen bij de meeste mensen voor en zijn meestal onschuldig. In sommige gevallen kunnen ze echter een uiting zijn van een onderliggende aandoening aan het hart.
Welke vormen zijn er?
Afhankelijk van waar de extrasystole z’n oorsprong vindt wordt gesproken van een premature supraventriculaire contractie of een premature ventriculaire contractie. Bij het eerste type ontstaat de voortijdige hartslag in de boezem (atrium) van het hart. In het tweede geval ontstaat deze in de kamer (ventrikel) van het hart.
Welke oorzaken zijn er?
Er zijn meerdere oorzaken voor het ontstaan van extrasystolen, waaronder stress, nervositeit, lichamelijke inspanning, gebruik van alcohol, roken en gebruik van cafeïne (koffie, voedingssupplementen). Soms is de onderliggen oorzaak een aandoening van het hart, zoals bijvoorbeeld ontsteking van de hartspier (myocarditis), cardiomyopathie, en ischemie van het hart, zoals bij angina pectoris of een hartinfarct.
Daarnaast zijn er nog een aantal minder vaak voorkomende oorzaken van extrasystolen, waaronder gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Hieronder een overzicht.
- AV nodale re-entry tachycardie
- behandeling met Foster NEXThaler inhalator (beclometason en formoterol)
- behandeling met Seretide (salmeterol/fluticason)
- familiair hyperaldosteronisme type 1
- familiair hyperaldosteronisme type 2
- familiair hyperaldosteronisme type 3
- gebruik van busulfan (Myleran, Busilvex)
- gebruik van digoxine (Lanoxin)
- gebruik van haloperidol (Haldol) drank
- gebruik van haloperidol (Haldol) tabletten
- gebruik van isavuconazol (Cresemba)
- gebruik van lenalidomide (Revlimid)
- gebruik van levothyroxine (merknamen: Thyrax, Euthyrox, Eltroxin etc.)
- gebruik van methylfenidaat (Concerta, Ritalin)
- gebruik van mycofenolzuur (Myfortic)
- gebruik van nilotinib (Tasigna)
- gebruik van raltegravir (Isentress)
- gebruik van Relvar Ellipta (vilanterol + fluticasonfuroaat)
- gebruik van salbutamol (Ventolin)
- gebruik van terbutaline (Bricanyl)
- gebruik van voriconazol (Vfend)
- koolstofdioxidevergiftiging
- overdosis cafeïne
- syndroom van Roemheld
- te veel kooldioxide in het bloed
- toediening van adenosine (Adenocor)
- toediening van aripiprazol (Abilify Maintena) depot-injectie
- toediening van daptomycine (Cubicin)
- toediening van digoxine (Lanoxin) per infuus
- toediening van enoximon (Perfan)
- toediening van esmolol per injectie of infuus
- toediening van glatirameer (Copaxone)
- toediening van haloperidol (Haldol) per injectie
- toediening van hydroxocobalamine (Hydrocobamine)
- toediening van ibutilide (Corvert)
- toediening van isavuconazol (Cresemba)
- toediening van leuproreline (Eligard, Lucrin)
- toediening van palonosetron (Aloxi) per injectie of infuus
- toediening van vernakalant (Brinavass)
- verlaagd kalium gehalte in het bloed
- ziekte van Ebstein
Welke symptomen geeft het?
Extrasystolen geven niet altijd klachten. Sommige mensen hebben het gevoel dat het hart een slag overslaat waarna een extra krachtige hartslag volgt. Het gevoel dat het hart slagen overslaat wordt hartoverslagen of overslaan van het hart genoemd. Ook wordt de extra krachtige hartslag die volgt op de voortijdige hartslag vaak gevoeld in de borstkas. Aan de pols kan de kortdurende onderbreking van de hartslag ook vaak worden gevoeld. De hartslag voelt dan onregelmatig aan.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten, namelijk het overslaan van het hart. De arts kan aan de pols van de patient de hartslag voelen. Daarbij kunnen extrasystolen worden gevoeld als een onregelmatige hartslag. Hetzelfde geldt voor luisteren naar het hart met een stethoscoop (auscultatie van het hart). De diagnose kan worden bevestigd met een ECG (‘hartfilmpje’). Hierbij is de voortijdige slag duidelijk zichtbaar.
Holter-onderzoek
Omdat de extrasystolen niet bij iedereen continu voorkomen kunnen ze echter makkelijk gemist worden op een gewoon ECG. Daarom zal vaak een 24-uurs ECG (Holter-onderzoek) worden gedaan. Daarbij wordt gedurende een dag (of langer) een kastje voor registratie van het ECG bij de patient omgehangen. Dit kastje wordt verbonden met elektroden die op de borstkas worden aangebracht. Met behulp van een computer kan de registratie worden uitgelezen en worden bepaald hoeveel voortijdige hartslagen er zijn geweest.
Over het algemeen geldt dat hoe meer extrasystolen optreden des te meer reden om verder onderzoek te doen naar een mogelijk onderliggende aandoening van het hart. De frequentie van het aantal extrasystolen wordt meestal weergegeven als het aantal extrasystolen per 24 uur. Als dat boven de 20.000 ligt is nader onderzoek aangewezen.
Symptomendagboek
Om erachter te komen of er een verband is tussen het optreden van hartoverslagen en de bekende risicofactoren kan een dagboek bijgehouden worden. Daarin kan worden genoteerd wanneer de hartoverslagen optreden en of er een verband is met een bepaalde gemoedstoestand, het consumeren van bepaalde voedingsmiddelen, etc.
Wat is de behandeling?
Het af en toe optreden van extrasystolen hoeft bij verder gezonde mensen niet te worden behandeld. Als naast de extrasystolen tevens hartklachten voorkomen, zoals pijn op de borst of een snelle hartslag, is dat reden om uit te zoeken wat daarvan de onderliggende oorzaak is. Die zal dan moeten worden behandeld. De extrasystolen zelf kunnen vaak worden onderdrukt met geneesmiddelen, zoals betablokkers of calciumantagonisten. Verder is bekend dat voedingssupplementen die magnesium bevatten kunnen helpen bij het verminderen van het aantal extrasystolen.
Synoniemen
premature ventriculaire contracties, premature contracties van het hart, voortijdige hartslagen
Engelse vertaling
premature heart beats, extrasystoles, premature ventricular contractions
Duitse vertaling
Extrasystolen, Extrasystolie