Wat is een haarnestcyste?
Een haarnestcyste is een holte onder de huid die wordt veroorzaakt door een ingegroeide haar. Meestal zit een haarnestcyste in of net boven de bilspleet. Heel soms op andere plaatsen, bijvoorbeeld de oksel, de navel of rond het geslachtsorgaan. Ook kan een haarnestcyste voorkomen tussen de vingers.
De cyste staat in verbinding met de huid via een kanaaltje. Een dergelijk kanaaltje wordt een ‘fistel‘ genoemd. De uitgang van de fistel is zichtbaar als een gaatje in de huid. Soms zijn er meerdere gaatjes zichtbaar. De cyste zelf is gevuld met resten van haren en huid.
De medische naam voor haarnestcyste is ‘sinus pilonidalis’.
Wat is de oorzaak?
Het ontstaan van een haarnestcyste begint met het ingroeien van een haar in de huid. Bacteriën op de ingegroeide haar veroorzaken een ontsteking in de huid. Hierdoor ontstaat onderhuidse ophoping van pus. Als de haar niet wordt verwijderd kan op den duur een cyste (holte) ontstaan. De haarnestcyste heeft een verbinding met de oppervlakte van de huid. Hierdoor kunnen losgeraakte haren ook terechtkomen in de cyste. De cyste kan zo langere tijd in stand worden gehouden. Dan wordt gesproken van een chronische sinus pilonidalis. Ook kunnen via de verbinding met de huid bacteriën in de cyste terechtkomen. Zo kan een infectie in de cyste ontstaan. Dit kan leiden tot een abces.
Bij wie?
Haarnestcysten ontstaan vooral bij mensen die langdurig zitten, bijvoorbeeld op kantoor of als (vrachtwagen)chauffeur. Haarnestcysten aan de vingers komen vaak bij kappers voor.
De aandoening komt vrijwel uitsluitend voor bij mannen, en dan vooral bij behaarde mannen. De meeste mannen met een haarnestcyste zitten in de leeftijdsgroep van 15-40 jaar.
Welke symptomen geeft het?
Als de aandoening in de bilspleet voorkomt kunnen de volgende klachten optreden:
- bultje in de bilspleet
- intrekking in de huid
- jeuk in de bilspleet of net boven de bilspleet
- zwelling in de bilspleet
- pijn in de bilspleet, vooral bij zitten of bijvoorbeeld het doen van ‘sit-ups’
- natte bilspleet
- gele, pusachtige afscheiding in de bilspleet of net daarboven
Wat is de behandeling?
Hygiëne
In eerste instantie kan worden geprobeerd om de cyste te behandelen door de huid goed schoon te houden. Doe dit door de bilnaad dagelijks goed met water schoon te maken. Ook van belang is dat haren in het betreffende gebied zoveel mogelijk moeten worden verwijderd. Hiermee wordt voorkomen dat losgeraakte haren niet in de cyste terechtkomen, waardoor de aandoening in stand wordt gehouden. Als de haarnestcyste hiermee tot rust komt hoeft verder niet te worden behandeld.
Operatie
Als de klachten echter aanhouden kan de haarnestcyste met een operatie worden verwijderd. Hiervoor zijn verschillende methoden beschikbaar. De operatie wordt gedaan door een chirurg en duurt meestal 30-60 minuten.
De verschillende methoden die worden toegepast zijn:
- Volledig opensnijden van de cyste (radicale excisie) met:
- sluiten van de wond
- openlaten van de wond
- Fenolisatie
- Laserbehandeling
- Endoscopische behandeling
Engelse vertaling
pilonidal cyst, pilonidal sinus
ICD10-code
L05
Synoniemen
Een andere naam voor haarnestcyste is sinus pilonidalis.
Verder lezen / Referenties
- AA Pronk, EJB Furnée en N Smakman, ‘Chronische sinus pilonidalis – een overzicht van behandelopties‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Stand van zaken’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 24 mei 2019; 163(21): pagina’s 12-21.