Bijgewerkt op 21 november 2022
Wat is goedaardige prostaatvergroting?
Goedaardige prostaatvergroting is een kwaal die zeer veel voorkomt bij oude mannen. Boven de 80 jaar heeft ongeveer 75% van de mannen prostaathypertrofie. Bijna alle mannen krijgen ermee te maken, als ze maar oude genoeg worden.
De medische term voor een goedaardige vergroting van de prostaat is benigne prostaathyperplasie, benigne prostaathypertrofie, of afgekort BPH.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten komen voor:
- moeite met plassen:
- moeilijke op gang komen van de plas
- straal minder krachtig
- plassen duurt langer
- nadruppelen
- de plas komt in verschillende porties
- vaak moeten plassen, ook ‘s nachts
- gevoel dat nog niet alles is uitgeplast
- aandrang om te plassen terwijl er slechts een klein plasje komt
- soms bloederige urine
- soms ongewild druppelsgewijs verliezen van urine; dit wordt ook wel ‘druppelincontinentie’ genoemd.
Wat is de oorzaak?
Het ontstaan van prostaathypertrofie heeft waarschijnlijk te maken met een verstoord evenwicht in de hormoonhuishouding, namelijk tussen testosteron en oestrogenen. Hierdoor zal het klierweefsel in de prostaat gaan groeien en ontstaat een zogenaamd ‘adenoom’.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Lichamelijk onderzoek
Vergroting van de prostaat kan gemakkelijk gevoeld worden bij een zogenaamd ‘rectaal toucher’. Dit is een onderzoek waarbij de arts met de wijsvinger via de anus in de endeldarm van de patient voelt. Aan de voorkant kan dan de prostaat worden gevoeld als een gladde, amandelvormige bobbel. Bij prostaathypertrofie voelt de prostaat vaak onregelmatig en knobbelig aan. Eventueel kan een biopsie worden gedaan om onderscheid te maken tussen prostaathypertrofie en prostaatkanker. Bij een dergelijke biopsie wordt onder verdoving, via de huid tussen de balzak en de anus een punctie gedaan en weefsel uit de prostaat afgenomen.
Lichamelijk onderzoek: bij het lichamelijk onderzoek zal de arts verder letten op afwijkingen aan de nieren en urinewegen.
Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan ook helpen om onderscheid te maken tussen prostaathypertrofie en prostaatkanker. Tevens kan gekeken worden of er sprake is van een veminderde functie van de nieren.
Beeldvormend onderzoek
Röntgenonderzoek kan aanwijzingen geven over het bestaan van een afsluiting van de urinewegen.
Echografie kan aanwijzingen geven over de grootte van de prostaat.
Blaaskatheter
Het inbrengen van een urinecatheter kan worden gedaan om te bepalen hoeveel urine in de blaas achterblijft na plassen. Als dit veel is bestaat de kans dat zich infecties of blaasstenen vormen in de blaas.
Urodynamisch onderzoek
Dagboek bijhouden over het plassen: Om beter inzicht te krijgen in de klachten kan de arts verzoeken een zogenaamd ‘mictiedagboek’ bij te houden. Hierin wordt aangegeven op welke tijdstippen wordt geplast en welke klachten daarbij optreden.
Aan de hand van een bepaalde vragenlijst kan tevens een inschatting worden gemaakt van de ernst van de klachten.
Wat is de behandeling?
De behandeling van goedaardige prostaatvergroting kan bestaan uit geneesmiddelen of een operatie. Kijk voor een uitvoerige beschrijving van de verschillende mogelijkheden op de webpagina over behandeling van goedaardige prostaatvergroting.
Wat is het beloop?
Het beloop van prostaathypertrofie is over het algemeen goedaardig. In sommige gevallen kunnen echter complicaties optreden. Voorbeelden zijn het optreden van een zogenaamde retentieblaas, het ontstaan van blaasstenen, infecties en een vermindering van de functie van de nieren. Bij een retentieblaas is sprake van ophoping van urine in de blaas doordat de vergrote prostaat het uitplassen van de urine belemmert.
Blaasstenen en infecties kunnen ontstaan als niet alle urine wordt uitgeplast. In de niet uitgeplaste urine kunnen zich blaasstenen vormen en kunnen bacteriën gaan groeien en een infectie van de blaas veroorzaken. Vermindering van de nierfunctie kan ontstaan doordat het verminderd uitplassen van urine kan leiden tot stuwing van de hoge urinewegen en verhoging van afvalstoffen in het bloed (uremie).
Ook kunnen hydronefrose en blaasdivertikels ontstaan bij mannen met prostaatvergroting. Vroeger werd wel gedacht dat prostaatvergroting een voorstadium was van prostaatkanker. Dit is niet het geval.
Synoniemen
Andere namen voor goedaardige prostaatvergroting zijn prostaathyperplasie, benigne prostaatvergroting, benigne prostaathypertrofie, BPH, prostaatadenoom, en adenoom van de prostaat.
Engelse vertaling
benign prostatic hyperplasia, benign prostatic hyperplasia