Bijgewerkt op 5 juli 2023
Wat is een gewrichtsmuis?
Een gewrichtsmuis is een los stukje bot of kraakbeen in een gewricht. Meestal komen gewrichtsmuizen voor in de knie en de elleboog. Soms komen gewrichtsmuizen voor in andere gewrichten, zoals de enkel of de pols. Een gewrichtsmuis kan ervoor zorgen dat een gewricht ‘op slot’ raakt. Het gewricht kan dan niet meer volledig gestrekt of gebogen worden. De medische term voor gewrichtsmuis is ‘corpus liberum’.
Wat is de oorzaak?
Het is niet altijd duidelijk wat de oorzaak is van het ontstaan van een gewrichtsmuis. Bij jongeren kan een gewrichtsmuis ontstaan door osteochondritis dissecans. Dat is een aandoening waarbij de doorbloeding van het bot vermindert. Hierdoor kunnen stukjes bot afsterven en loslaten. Als zo’n los stukje bot in het gewricht terechtkomt ontstaat een gewrichtsmuis. Bij ouderen kan een gewrichtsmuis ontstaan door gewrichtsslijtage (artrose). Een derde mogelijkheid is dat een stukje bot of kraakbeen los komt bij een botbreuk (fractuur).
Welke symptomen geeft ‘t?
Een kenmerkende klacht is dat het gewricht ‘op slot’ kan raken. Er is dan sprake van een bewegingsbeperking van het gewricht. Omdat de gewrichtsmuis een los stukje bot of kraakbeen is kan het soms door manipulatie van het gewricht weer losschieten. De klachten zijn afhankelijk van het gewricht waar de gewrichtsmuis zich bevindt.
Gewrichtsmuis knie
- Bewegingsbeperking van de knie
- moeite met strekken van de knie
- moeite met buigen van de knie
- soms zit de knie volledig ‘op slot’
- Pijn aan de knie
- Zwelling van de knie, als de gewrichtsmuis irritatie van het gewricht veroorzaakt
Gewrichtsmuis elleboog
- Bewegingsbeperking van de elleboog
- moeite met strekken van de elleboog
- moeite met buigen van de elleboog
- soms zit de elleboog volledig ‘op slot’
- Pijn in de elleboog
Gewrichtsmuis enkel
- Bewegingsbeperking van de enkel
- moeite met bewegen van enkel
- soms zit de enkel volledig ‘op slot’
- Pijn aan de enkel
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan op grond van de klachten vaak al vermoeden dat er sprake is van een gewrichtsmuis. De diagnose kan worden bevestigd met een röntgenfoto.
Wat is de behandeling?
Gewrichtsmuizen die niet of nauwelijk klachten geven hoeven niet te worden behandeld.
Kijkoperatie (artroscopie)
Gewrichtsmuizen die pijnklachten veroorzaken of zorgen voor ‘slotklachten’ kunnen worden verwijderd. Dit gebeurt meestal met een kijkoperatie van het gewricht (artroscopie).
Hieronder een YouTube-filmpje van een kijkonderzoek van de elleboog van een honkballer met gewrichtsmuizen.
Een kijkoperatie (artroscopie) van een gewricht wordt gedaan door een orthopedisch chirurg. Het voordeel ten opzichte van een echte operatie is dat voor een kijkoperatie slechts enkele kleine sneetjes nodig zijn. Na de ingreep kun je meestal ook sneller weer naar huis.
Complicaties
Soms zal een gewrichtsmuis schade aan het kraakbeen van het gewricht veroorzaken. Op den duur kan dat leiden tot gewrichtsslijtage. Ook het kraakbeen of bot waaruit de gewrichtsmuis is ontstaan is gevoeliger voor de ontwikkeling van gewrichtsslijtage. Om dit tegen te gaan kan de behandelend arts besluiten om dit defect op te vullen.
Engelse vertaling
joint mouse, loose body in joint, intra-articular loose body, corpus liberum
ICD10-code
M24.0
Synoniemen
Andere namen voor gewrichtsmuis zijn corpus liberum en ‘loose body’.