Galsteenileus

Bijgewerkt op 17 maart 2023

Wat is een galsteenileus?

Een galsteenileus is een afsluiting van de darm door een grote galsteen. Het is een zeldzame aandoening. Slechts een paar procent van alle darmafsluitingen wordt veroorzaakt door een galsteen.

Wat is de oorzaak?

Meestal ontstaat een galsteenileus doordat een galsteen via een fistel vanuit de galblaas in de dunne darm terecht komt. De fistel ontstaat doordat een galsteen druk uitoefent op de wand van de galblaas. Hierdoor raakt de galblaaswand ontstoken. De ontsteking verzwakt de galblaaswand waardoor deze dunner wordt en uiteindelijk doorbreekt naar de darm. Als dat gebeurt naar de dunne darm wordt gesproken van een cholecystoduodenale fistel. Als dat gebeurt naar de dikke darm wordt gesproken van een cholecystocolische fistel.

Welke symptomen geeft het?

Een galsteen ileus kan tot de volgende klachten leiden:

• buikpijn
  • de exacte lokatie van de buikpijn is afhankelijk van waar de galsteen vastloopt; kan dus zowel pijn in de bovenbuik als pijn in de onderbuik zijn
  • vaak krampende buikpijn
  • de buikpijn neemt vaak toe in ernst
• geen ontlasting
  • doordat de galsteen de darm afsluit kan er geen ontlasting passeren
• misselijkheid
• braken

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Bij lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek worden vaak afwijkingen gevonden. Het is echter meestal niet mogelijk om op grond daarval alleen de diagnose ‘galsteenileus’ te stellen. Daarom wordt de diagnose bevestigd met beeldvormend onderzoek.

Beeldvormend onderzoek

Op een röntgenfoto van de buik, een CT-scan van de buik en een MRI-scan van de buik is goed zichtbaar dat zich een galsteen in de dunne darm of dikke darm bevindt. Dat betekent dat de galsteen door zowel de wand van de galblaas als die van de darm gebroken is. Dat leidt tot een gangetje (fistel) tussen galblaas en darm. Hierdoor kan ook lucht in de galblaas terechtkomen. De aanwezigheid van lucht in de galblaas wordt aërobilie genoemd. Dit is zichtbaar op een CT-scan van de buik. Het komt regelmatig voor bij een galsteenileus.

Doordat de galsteen de darm afsluit kan zich ontlasting ophopen in de darm. Dit leidt vaak tot verwijding van de darm op een röntgenfoto of CT-scan van de buik.

Wat is de behandeling?

De behandeling bestaat uit verwijdering van de galsteen uit de darm. Dit kan op verschillende manieren. Meestal zal de galsteen worden verwijderd middels een operatie. Dat kan met een open buikoperatie (laparotomie) of met een kijkoperatie (laparoscopie). In sommige gevallen, als een operatie niet in aanmerking komt, kan worden gekozen voor vergruizing van de galsteen. Dit wordt met een mooi woord extracorporele schokgolflithotripsie genoemd, oftewel extracorporeal shock wave lithotrypsy (ESWL). Dit is dezelfde techniek als waarmee nierstenen worden vergruisd.

Engelse vertaling

gallstone ileus

Duitse vertaling

Gallensteinileus

Verder lezen / Referenties

• WMCM Vorselaars, MM van Heeswijk, DJGH Roks, ‘Een man met pijn links onder in de buik‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in Beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 4 januari 2019; 163(14): pagina 15.
• S Tummers, R Dijkman, E Belgers, B van der Heij en M Sosef, ‘Galsteenileus verholpen met schokgolven – ESWL als behandeling van darmobstructie’, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 4 januari 2019; 163(1): pagina’s 16-20.
• JHJ Raessens, A ten Hove, ‘Een 54-jarige man met toenemende buikpijn‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 23 februari 2023; 167(8): pagina 35.
• M Dogger, G Kramer, P van Driel, J Sala, ‘Een zeldzame oorzaak van een acute buik‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 16 maart 2023; 11: pagina’s 22-23.