Bijgewerkt op 25 oktober 2021
Wat is een elastofibroom?
Een elastofibroom is een goedaardige zwelling van onderhuids bindweefsel. Het komt meestal voor op de rug, ter hoogte van het schouderblad. Daarom wordt ook gesproken van elastofibroma dorsi (dorsum = rug). De aandoening komt redelijk vaak voor maar wordt lang niet altijd opgemerkt.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Elastofibromen komen vaker voor dan wordt gedacht. Ze worden echter lang niet altijd ontdekt omdat ze vaak geen klachten geven. Wij schatten dat de aandoening in Nederland enkele honderden keren per jaar wordt vastgesteld. Dat is meestal bij mensen boven de 50 jaar. De aandoening komt ongeveer vijf keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Wat is de oorzaak?
Het is niet helemaal duidelijk waarom sommige mensen een elastofibroom krijgen. Mogelijk is er sprake van een erfelijke aanleg. Bij mensen met deze aandoening wordt namelijk relatief vaak een afwijking in het DNA van chromosoom 1 gevonden.
Welke symptomen geeft het?
Kleine elastofibromen geven meestal geen klachten. Het gezwel kan zichtbaar zijn als een zwelling op de rug, net onder het schouderblad. De zwelling wordt vaak pas zichtbaar wanneer de schouders naar voren worden bewogen. Grotere gezwellen kunnen soms pijnklachten, een klikkend gevoel bij bewegen van de arm, en/of een belemmerde beweging van de arm veroorzaken. De aandoening komt regelmatig aan beide zijden van het lichaam voor, dus zowel links als rechts onder het schouderblad.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Als er geen klachten zijn wordt de aandoening vaak bij toeval ontdekt als om een andere reden een CT-scan of MRI-scan wordt gemaakt. Als er wel klachten zijn kan de diagnose worden vermoed op grond van de lokatie van de zwelling (onder het schouderblad). Bij beeldvormend onderzoek (CT-scan/MRI-scan) wordt vervolgens duidelijk dat het om een wekedelenzwelling gaat. De diagnose is daarmee vrijwel rond.
De diagnose kan worden bevestigd met behulp van een biopsie. Hierbij wordt met een naald een stukje weefsel uit het gezwel weggenomen. Dit stukje weefsel – het biopt genaamd – wordt door een patholoog-anatoom onder de microscoop bekeken. Daarbij zijn kenmerkende elastine vezels zichtbaar.
Wat is de behandeling?
Als er geen klachten zijn wordt meestal niets gedaan. Elastofibromen zijn goedaardige gezwellen die in principe niet behandeld hoeven te worden. Bij aanhoudende klachten, of wanneer het gezwel cosmetisch storend is, kan het gezwel door middel van een operatie verwijderd worden.
Engelse vertaling
Duitse vertaling
Verder lezen / Referenties
- ML Hoven-Gondrie, FFA IJpma, MG Havenith en D van Geldere, ‘Elastofibroma dorsi: een karakteristieke, benigne, subscapulaire zwelling‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2009; 153: A569.
- P Schendelaar, M Sietsma en J Dening, ‘Een zwelling onder het schouderblad‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Gezien’ van Medische Contact van 14 oktober 2021: pagina 22.