Eierstokcyste

Bijgewerkt op 22 maart 2023

Wat is een eierstokcyste?

Een eierstokcyste is een met vocht gevulde holte in één van beide eierstokken. Het komt ook regelmatig voor dat er meerdere cysten in beide eierstokken voorkomen. De medische term voor een cyste in de eierstok is ‘ovariumcyste’. De Engelse term is ‘ovarian cyst’.

Deze webpagina gaat over oorzaken, symptomen, diagnostiek en behandeling van cysten van de eierstok.

Hoe vaak komt het voor?

Eierstokcysten komen vaak voor. Naar schatting krijgen jaarlijks 15.000-20.000 vrouwen in Nederland één of meerdere eierstokcysten.

Bij wie komt het voor?

Eierstokcysten kunnen in principe bij alle vrouwen optreden. Ze komen echter vooral voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd.

Wat is de oorzaak?

Eierstokcysten ontstaan vaak uit een follikel. Een follikel is een kleine holte in de eierstok waarin zich een eicel bevindt. Na de eisprong zal de follikel verdwijnen. Soms echter blijft de follikel bestaan. Dan wordt gesproken van een ‘persisterende follikel’. Een dergelijke persisterende follikel kan uitgroeien tot een cyste.

Een speciale vorm van een eierstokcyste is een cyste die optreedt bij vrouwen met endometriose. In dat geval is de cyste met (oud) bloed gevuld waardoor deze gevuld is met bruine inhoud. Daarom wordt wel gesproken van ‘chocoladecyste’.

Een aparte aandoening waarbij veel cysten in de eierstokken voorkomen is het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS).

Ten slotte kunnen eierstokcysten ontstaan bij mensen met een te langzaam werkende schildklier (hypothyreoïdie).

Welke symptomen geeft het?

Cysten van de eierstok geven meestal geen klachten. Vaak worden ze bij toeval ontdekt als – om een andere reden – een echo van de buik wordt gemaakt. Sommige vrouwen met een eierstokcyste hebben wel klachten. Bij hen kunnen de volgende symptomen optreden:

  • Buikpijn, meestal linksonder of rechtsonder in de buik
  • Pijnklachten in de onderbuik die vooral optreden tijdens geslachtsgemeenschap
  • Opgezette buik
  • Onregelmatige menstruatie
  • Bloedverlies uit de vagina tussen de menstruaties
  • Misselijkheid en braken
  • Aankomen in gewicht

Als een eierstokcyste barst is de kans dat er klachten optreden groter. Meesta is dan sprake van pijn onder in de buik.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een eierstokcyste kan soms worden gevoeld door de arts tijdens het lichamelijk onderzoek. De diagnose wordt bevestigd met beeldvormend onderzoek.

Lichamelijk onderzoek

Bij inwendig onderzoek van de vagina zal de arts een vergrote eierstok vaak kunnen voelen. Bij dit onderzoek zal de arts met één hand inwendig voelen terwijl de andere hand aan de buik voelt.

Beeldvormend onderzoek

De diagnose wordt bevestigd met behulp van echoscopie van de buik of een CT-scan van de buik. Hieronder het beeld van een echoscopie van een cyste in de eierstok.

eierstokcyste
eierstokcyste op een echo

Wat is de behandeling?

Als de cyste geen klachten geeft en er niet verdacht uitziet bij echoscopie wordt niks gedaan. Op den duur zal dan een controle echo worden gemaakt om te kijken of er veranderingen zijn opgetreden.

Als de cyste pijnklachten geeft kunnen in eerste instantie pijnstillers worden gebruikt. Als de cyste aanhoudende klachten geeft of er verdacht uitziet kan deze met een operatie verwijderd worden. In principe gebeurt dit via een gewone buikoperatie. In sommige gevallen kan het ook via een kijkoperatie.

Bij vrouwen die nog in de vruchtbare leeftijd zijn (vóór de overgang) wordt in principe alleen de cyste verwijderd. Bij vrouwen die de overgang al achter de rug hebben wordt meestal de gehele eierstok verwijderd.

Als er een onderliggende oorzaak is voor het ontstaan van de cyste(n) – bijvoorbeeld PCOS of een traag werkende schildklier – dan wordt uiteraard de onderliggende oorzaak behandeld.

Beloop en prognose

Als de eierstokcyste er niet verdacht uitziet bij echoscopie zal de arts meestal besluiten om na enige tijd te controleren of de cyste veranderd is. Een eierstokcyste die er wel verdacht uitziet moet verwijderd worden omdat er een geringe kans is dat deze zich ontwikkelt tot eierstokkanker.

Synoniemen

Andere namen voor eierstokcyste zijn cyste van de eierstok, ovariumcyste, ovariële cyste en cyste van het ovarium.

Engelse vertaling

ovarian cyst

3 gedachten over “Eierstokcyste”

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven