Bijgewerkt op 4 april 2022
Wat is een dissectie van de nierslagader?
Een dissectie van de nierslagader is een splijting van de binnenwand van het bloedvat dat bloed naar de nier voert. Dit bloedvat wordt de nierslagader – of ‘arteria renalis’ – genoemd. Door de splijting van de binnenwand zal het bloed voor een groot deel vastlopen in de ruimte die door de splijting in de wand ontstaat. De doorbloeding van de nier wordt op die manier beperkt, waardoor de nier minder zuurstofrijk bloed krijgt. Delen van de nier kunnen zo afsterven. Dit wordt ‘nierinfarct’ genoemd. Dissectie van de nierslagader kan dus leiden tot een nierinfarct. De medische term voor dissectie van de nierslagader is ‘nierarteriedissectie’ of ‘dissectie van de arteria renalis’.
Deze webpagina gaat over oorzaken, symptomen, diagnostiek en behandeling van nierslagaderdissectie.
Wat is de oorzaak?
Bij de veel mensen met deze aandoening wordt niet duidelijk wat de oorzaak is geweest. Er zijn echter verschillende aandoeningen en omstandigheden waarvan bekend is dat ze de kans op het krijgen van een dissectie van de nierslagader verhogen. Ten eerste kan de aandoening ontstaan in slagaders die zijn aangetast door aderverkalking (atherosclerose). Verder hebben mensen met fibromusculaire dysplasie ook een verhoogde kans op deze aandoening. Ook hebben mensen met het syndroom van Marfan of het syndroom van Ehlers-Danlos een verhoogd risico. Een dissectie kan ook ontstaan tijdens een medische behandeling. Het gaat dan om behandelingen waarbij een katheter wordt opgevoerd naar de nierslagader, bijvoorbeeld om een vernauwing in de nierslagader op te heffen. Een dergelijke ingreep wordt ‘dotteren’ genoemd. Ten slotte kan de wand van de nierslagader splijten door een val of ongeval.
Hoe vaak komt het voor?
Nierslagaderdissecties zijn zeldzaam. Deze diagnose wordt in Nederland jaarlijks naar schatting 50-100 keer gesteld.
Welke symptomen geeft het?
Een dissectie van de nierslagader kan de volgende symptomen geven:
- Pijn in de zij – de pijn wordt veroorzaakt doordat (een deel van de nier) niet voldoende bloed krijgt en zal afsterven
- Hoge bloeddruk (hypertensie) – als de nierslagader onvoldoende doorbloed wordt zal de bloeddruk stijgen
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Een arts zal niet zo snel aan denken aan de mogelijkheid van een nierarteriedissectie. Dat komt in de eerste plaats doordat de aandoening zo zeldzaam is. Een andere reden is dat de klachten ook kunnen passen bij andere, vaker voorkomende, oorzaken.
Als de aandoening leidt tot infarcering van de nier zullen afwijkingen in het bloed zichtbaar zijn. Het creatinine gehalte kan dan verhoogd zijn. Hetzelfde geldt voor het ureum gehalte in het bloed.
Vaak zal naar aanleiding van de afwijkingen bij bloedonderzoek een echo van de nieren worden gemaakt. Als de dissectie heeft geleid tot een nierinfarct is dat vaak goed zichtbaar op de echo. Ook als een CT-scan van de buik wordt gemaakt zal een nierinfarct vaak goed zichtbaar zijn.
Op de CT-scan hieronder is het donkere deel van de linker nier (rechts op de foto) een infarct.
De diagnose kan worden bevestigd met behulp van CT-angiografie. Hierop is de splijting van de wand van de nierslagader zichtbaar.
Wat is de behandeling?
De behandeling van een dissectie van de nierslagader kan bestaan uit geneesmiddelen en/of een ingreep waarbij de bloeddoorstroming wordt hersteld.
Geneesmiddelen
Omdat nierarteriedissectie vaak leidt tot een hoge bloeddruk zal de arts hiervoor geneesmiddelen voorschrijven. Voorbeelden van geneesmiddelen tegen een hoge bloeddruk zijn ACE-remmers (bijvoorbeeld enalapril) en calciumantagonisten (bijvoorbeeld amlodipine).
Soms worden ook antistollingsmiddelen voorgeschreven.
Medische ingreep
Het is mogelijk om een vernauwing of afsluiting van de nierslagader op te heffen zonder te opereren. Er wordt dan een katheter opgevoerd via de slagader in de lies. Onder doorlichting wordt de punt van de katheter de nierslagader ingestuurd. Daar wordt een klein ballonnetjes opgeblazen. Zo kan een vernauwing worden opgeheven.
Engelse vertaling
renal artery dissection
ICD10-code
I77.73
Verder lezen / Referenties
- JC Karper ea, ‘Flankpijn door een nierarteriedissectie’ in de rubriek ‘Casuïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 15 april 2017; 161(15): D932.
Synoniemen
Andere termen voor dissectie van de nierslagader zijn dissectie nierslagader, nierslagader dissectie, dissectie a renalis, dissectie arteria renalis, a renalis dissectie, arteria renalis dissectie, splijting nierslagader, nierarteriedissectie, en dissectie nierarterie.